Biografie van Cora de Vos

(Voor Marceline Dumoulin, 4 jaar in 1942)

Bergijzers werden breekijzers
alpenkoeien loeiden met pijnlijk volle uiers.

Zeven kinderen zoeken ouders
worden ouder dan hun ouders
zoeken al niet meer.

Ergens op de wereld is één mens blij met
de opwarming van de aarde. De gletsjer geeft
geheimen prijs, goed geconserveerd in ijs
worden twee diepvriesouders uitgebraakt.  
'Ze droegen oorlogskleren' meldt de krant. 

Een kind van bijna tachtig regelt een begrafenis
in warme aarde. Ze wil geen zwarte kleren aan.
Ze wachtte driekwart eeuw en daarom draagt ze wit,
de kleur van hoop, van sneeuw.

Je zei dat je elke nacht op de bodem van een vijver
lag en ik begreep je, zelf ben ik kampioen ballonvaren
in het donker, op zoek naar een plaats om te landen

altijd die opborrelende modder, zei je en ik dacht
aan branders die niet uit gingen, mijn ballon een spookschip
dat zeilde boven nog te tellen schapen

ook jij deed taalspelletjes in de hoop te ontsnappen
plaatsnamen met een z of hoeveel woorden je kon
maken met temazepam: tam, mat, met, pet, zet, zeep

aap, map, mep, zei ik, maar zweeg over mama.

Er is een fotoalbum waarvan je de bladzijden
wilt dichtplakken omdat je nog altijd weet
wat je dacht op dat moment, je lacht
maar nooit schater je

er is een strijkijzer waarmee je valse vouwen
in vroeger stoomt, op de hoogste stand
wordt alles glad

er zijn dagen waarop je het strijkijzer
laaiend boven het album houdt
maar je bewaart voor het nageslacht

onder het strijken van vintage lakentjes
voor een eerste kind zing je  

een tekst van Lennaert Nijgh
over plaatjes die zo vals getuigen
  
je schrikt van de groeiende schroeiplek.

De tuinman sprak:

Je moet tachtig centimeter afgraven om rozen te planten
de bloemenkoningin stelt eisen
allereerst wil ze humusrijke grond 

controleer goed op vervuiling
fascisme, nazisme, nationalisme,
je ziet ze allicht over het hoofd

gemakkelijker zijn de bomscherven,
botscherven en het soldatenglas
dat je niet moet verwarren met 
het glas van bierflesjes dat
zwervers achterlaten

waar te beginnen, vroeg ik
en welke zeef heb ik nodig?

de tuinman keek me schattend aan
zag hij de rouwranden onder mijn nagels wel?

doe het niet, zei hij langzaam, begin er niet aan
de zeef van de tijd is voor jou te zwaar
ik raad je geraniums aan.

Er was iets uit de hand gelopen

de vloer lag bezaaid met confetti van huid
jij zei dat het Julia's sproeten waren 
koperkleurig als haar haren

je veegde ze zorgvuldig op, zocht een 
doosje en rammelde kort, er klonk een geluid
als van zilveren klokjes, het laatste dat
we van haar hoorden

later liet ik het doosje per ongeluk vallen
het deksel verschoof, met geruis
ontsnapte een mot met gestippelde vleugels 

ze was altijd al een nachtvlinder, zei jij
daarna zwegen we haar dood.

Er zijn nieuwe gevoeligheden, plekken
oud zeer en verse littekens die je aftast
met vingers die weinig nieuws verwachtten.
Misschien hoopte je op een feest van
herkenning, maar droom en daad 
zijn verder uit elkaar dan ooit. 

Je weet dat je op een vlot drijft en dat
je de wereldzee niet meer bevaart, zelfs de 
rivier is een brug te ver. Je moet het doen
met een traag kabbelende beek, de vissen
onder je huid verloren zenuwknopen en
happen niet snel toe.

Soms is er een stroomversnelling. Als je
ademloos de kant haalt, staat uitgerekend daar
de hufter die je wilde omzeilen. Hij grijnst,
zwaait met een zeis.

Mijn christelijke buurman sproeit eenjarigen

de godganse zomeravond zingt de waterpomp
het lied van de verspilling voor
begonia's, vlijtig liesjes en bloemen
zo bont dat de merel gaat vloeken.

In gedachten begin ik een oorlog tegen de pomp
en tegen het slakkengif in zijn schuurtje.

Gij zult niet doden!

Ik tel de uren tot de pomp zal zwijgen
intussen denk ik aan kruistochten, boekverbranding
en het laag overvliegen van de JSF.

Hoe je volwassen werd en zag dat je met                                                                                                                                      
honderdduizenden gestapeld in een kooi lag,
drijvend in fjordwater dat onbereikbaar bleef,
hoe je ook groeide of misschien juist daarom.

Zo dicht op elkaar gepropt dat zeeluis die je
vroege dood werd, je behoedde voor                                                                                                                       
het onvermijdelijke kooigevecht.

Vreemd dat je dood door indringers, een parasiet,
verkiest boven een aanval door de eigen soort.
Maakt het wat uit, door de hond/de kat gebeten?

Alleen de kweker profiteert van schaarste,
drijft de prijs op en wie achterblijft ervaart
dat alles draait om eten of gegeten worden.

De magie van het kusje werkt alleen als de
jaloerse linkerknie niet van de rechter weet
pas dan ben je zeker dat er nieuw vel groeit. 

Van de kleuterjuf kreeg je geen kusjes, maar
roze pleisters met Mickey Mouse. Onder
pleisters met plaatjes gebeuren wonderen.
Als de pleisters op waren, was er toverzalf.

Steeds als er iemand doodgaat - de kleuterjuf,
je moeder - voel je het schrijnen van grind in
je geschaafde knie, de klap van het putdeksel
op je vingers. Het schoolplein is al jaren leeg.
Hier vroeg je of je doodgaat als het bloedt.

De laatste tijd twijfel je aan het antwoord.
Je kust je eigen knie.

Ze houdt van schillen, pellen, doppen
Alles dat ontvelt, de kern blootlegt.
 
Er is dat speciale gevoel van een pindavliesje
tussen haar vingers, ze kan het verkruimelen
tot bijna niets, dat zou ze vaker willen.
 
Haar man heeft haar gevraagd niet langer
tuinbonen te kopen, hij wil voorkomen dat ze
denkbeeldige wratten insmeert met de harige
binnenkant van de schil en doorgaat met doppen.
 
Te gevaarlijk, zegt hij en dat is de stinkende waarheid
alleen klokkenluiders doen aan dubbeldoppen
maar betalen de prijs van levenslange uitsluiting.  
 
Zo zijn de regels. Er moet iets verhuld blijven.
Desnoods onder de huid, onder een vlies.

 Wat zou er haaks staan op de grote trekhaakdichtheid van dit land?
 
In de sleurhut sjouwen we nog altijd zakken aardappels mee
en vlees in blik zodat je weet wat je in de kuip hebt
 
Misschien is het meest haakse woord frustratietolerantie

Vreemdeling of vogelkers, zelfs de verhollandste nijlgans
verdragen we niet langer in de polder
 
Exoten haken als Chinese wolhandkrabben aan onze ogen
 
We richten onze pijlen op de eens zo schattige halsbandparkieten
schieten ze af als damherten in overvolle duinen
bejaarden rukken als bezeten aan de reuzenberenklauw
 
Geen mens, plant of dier slaagt nog voor de cursus inburgering
 
We steken wortels los, kappen omwille van de eigen soort
koppelen de aanhanger onwrikbaar aan de trekhaak 
rijden in rechte lijnen naar opbergkamp of vuilstort.

Samen vallen, zei je, is samen omgekeerd opstaan,
onze knieën en ellebogen zijn de scharnieren van
een schaarlamp, model harmonica, ons valbereik is
zo klein of groot als onze scharen inklappen, uitrekken,
onze schaduw zo kort of lang als de trekarm dicteert.
 
Zo gezien is vallen niet erg, draai de film vertraagd
achterstevoren en zie hoe we altijd terugveren naar
staan. Maar omgekeerd, spoel ons opstaan niet terug,   
schaarhelften knappen metaalmoe als je mij de rug 
toekeert. Kom, zei je, we eindigen met samen vallen.

Lonesome George
Icoon van Galapagos
Darwin maakte een ritje op jouw grootvader
het schild als hobbelend zadel
Hij vond jullie lomp en lelijk, schreef hij
Liever verzamelde hij vinken
en vogelde de evolutieleer uit.  

Lonesome George
Reus van veelbesproken gedrag
Jij oerbeest verdient God betere het
meer dan een modieus T-shirtmerk
(duurzaam label, dat dan weer wel)
Jouw nagedachtenis verdient een standbeeld,
een tank, de naam van een planeet.  

Lonesome George
Je was pas honderd jaar jong
Mammoeten en dinosaurussen gingen je voor
leguanen en hagedissen zullen je volgen
Je was de laatste reuzenschildpad van Pinta
Slechts een ondersoort, zeggen ze
Wie maalt nog om biodiversiteit?  

Vandaag jij, morgen ik
De laatste doet het licht uit.  

Ik mag graag kijken naar een diamanten schedel
een vloer van pindakaas
een vrouw van kippengaas
Holy shit - voor mijn part
noem je een drol
conceptual art.  

Maar is het soms te veel gevraagd
dat je niet een muis doormidden zaagt   
goudvissen in een blender stopt
kuikens in een shredder propt
een kat sloopt voor een vellen tas
een strijkijzer platwalst op een das
een hond doodhongert in een galerie
en zo weet ik nog wel een stuk of drie-
honderd voorbeelden die ik graag aan de verbeelding overlaat
omdat overdaad nog altijd schaadt
behalve dan bij diamanten in een schedel.  

Ars longa, vita brevis
Welke kunstenaar is
zo dapper dat hij zelf die kooi ingaat
waarbij dat paneel met knoppen staat
Ik mag kiezen - rood of groen
rood is dood, wat zal ik doen?    

Twee vreemde vogels in winterjas
pinguïns met hun vlerken
al bijna vleugellam.

Slome loopvogels tussen de joggers
ingehaald door kinderen, honden
en de tijd.

Onder het stuifzand weten zij
 de uitgewiste voetstappen
van hun jeugd.

Zoekend naar het nest van toen
oase onder grove dennen
krommer dan zijzelf.

Op verdord sterrenmos strekken zij
o zo voorzichtig
hun stramme ledematen.

Achter hun gesloten ogen
draait de film van hun leven
achterstevoren.