Biografie van Leen Raats

Ik verbeeld me weleens dat de slaap
ook op mij wacht. Al is hij wellicht
te trots om dat toe te geven

zoals we om elkaar heen dansen
in een nachtelijk ballet
kraanvogels op vrijersvoeten
zwanenmeer op stelten.

Ergens droomt een man van de dag
dat hij me ontmoet op het strand
van zo'n zuiderse bestemming die draait
op prostitutie, kinderarbeid en toerisme.

Later stockeren we plastic kerstbomen
op een zolderkamer, sparen zegeltjes
voor braadpannen waar we naar kijken
wanneer we afhaalmaaltijden eten.

Zo iemand die nog niet weet
hoe ik eruitzie, zijn hand die de weg
naar mijn huid niet vindt, mijn naam
al op het puntje van zijn tong.

Drinken helpt niet maar dat geldt
des te meer voor nuchter zijn.

Op wankele benen ga ik zelden
de verkeerde kant op.

(of toch niet ver)

Ik wil meer van bijna alles
zwerf door steden en nachten
waar ik me thuis waan, hou
van iedereen die dronken is

kinderen van stoeptegels en neonlicht.

Elk gezicht is een belofte
die niemand waarmaakt.

Soms wil ik me gewoon goed voelen,
alles voelen, en toch niets. En dat allemaal
tegelijkertijd tot ik, oneindig kleine stip

in een universum dat ik nooit zal begrijpen
stijlvol onderuit ga. Opsta. Tevergeefs
doe alsof er niets aan de hand is.

Niets te zien hier, mensen.
Het is jou vast ook al eens overkomen. Toch?

Het is een dunne lijn die ons scheidt, niet meer
dan een stippellijn, als je er goed over nadenkt.

Een dunne lijn, dat zeg ik je.

Het universum heeft het zo gewild
zegt hij, en dat alles gebeurt om een reden
zoals iedereen bestaat uit stukjes oerplaneet
overmand door heimwee naar het heelal.

Hij heeft het over zwarte gaten, de oerknal
en de evolutie van eencellig wezen
tot vis tot aap tot man.

Ik hoor hem zeggen dat zelfs regenwormen
en algen deel uitmaken
van een ingenieus, kosmisch plan

en dat alles begint
met de kringloop van het leven
maar ik wil niet in rondjes rennen.

Natuurlijk zou ik graag geloven
dat elke steen in goud kan veranderen
waarmee we trappen naar de hemel kopen
maar ik zie enkel ondraaglijke willekeur

vervloek het toeval dat ons samenbracht
zoals atomen die even niets omhanden hebben
toevallig samen een mens vormen, of een hond.
Zo'n Maltezer met verlatingsangst.

Er gaan meer atomen in een glas water
dan glazen water in de oceaan, zegt hij
met zo'n blik van spreek-me-eens-tegen.

Het is dankzij hem dat ik ontdekte
dat je dromen leren kan
zoals fietsen, zwemmen
en niet meer bellen naar je ex.

Hij rijdt kinderen naar school in een grijze Volvo
en zichzelf naar een kantoor waar hij tussen collega's
met wie hij nooit op vrijdag nog iets gaat drinken
43 keer per dag naar het klokje op zijn computer kijkt.

(hij heeft het een keer geteld)

Op blauwe maandagen verzet hij de bakens, pendelt
tussen ooit, lang geleden en ooit,
misschien nog eens, op een dag.

File is het toch overal.

Soms verplaatst hij het luchtledige. 
(dat is zoiets als praten met je ex)
zo ontdekte hij dat je je zelfs in zuurstof
verslikken kan.

Op de feiten vooruitlopen doet hij zelden, uiteindelijk
is zelfs zwaartekracht relatief. Het scheelde niet veel
of Newton viel in slaap onder een veldesdoorn.

Ook hij bestaat
voor 55 à 60 procent
uit water.

De rest is minder coherent.

Het is zondag dus schuurt ze de arduinen terrastegels
met een harde borstel, kokend water en twee doppen javel.
De buxusstruiken die ternauwernood de aanvallen
van Chinese motten overleefden, snoeit ze tot perfecte bollen.

Haar man staat voor het raam en zegt dat hij even
naar de buurman gaat. Zijn stem gedempt
door de vlekkeloze ruit. Ze knikt en draait zich om.

Een strakke linie van groenblauwe cipressen
die in Californische wouden tot wel zestig meter hoog worden
bewaakt de grasmat. Hun verminkte takken geheven
als speren tegen een onzichtige vijand.

Morgen gaat ze zoals elke maandag naar de kapper
om enkel de puntjes te laten bijknippen.
Niemand zal het zien.

Weet je nog hoe we elkaar vasthielden
voor de golf kwam?

Nu de ander het gevaar is, zetten we ons
als solitaire bomen in een zomerstorm
schrap, ieder voor zich.

We kunnen regenbogen op onze rug dragen als water
naar de zee. Het maakt de nacht niet minder duister
brengt het ochtendrood niet dichterbij.

Als bos zouden we sterker zijn
maar in bossen loop je verloren  
zeker als je de paden volgt.

We zijn hoekstenen en steunmuren
die naar de lucht reiken, zinloos maar nog steeds trots.
In het donker zie je geen regenbogen. 

Als bos zouden we sterker zijn
maar in het bos schuilen wolven
de meeste van hen in schapenvacht.

Weet je nog hoe we elkaar vasthielden
voor de golf kwam?
 
 

En soms lijkt alles dan plots
op zijn plaats te vallen
als een puzzel die maanden
onaangeroerd op tafel stond.

Hoe je hier ruimte vindt
om adem te halen

tussen knotwilgen die als koppige boeren
met de handen in de zakken
tegen de wind leunen.

Een plek waar je nooit eerder was
maar die je bekend voorkomt
als een lied dat bij de eerste luisterbeurt
meteen vertrouwd aanvoelt.

Dat je niet meer verlangt
dan wat je bent. Ogen
die kraaien volgen in hun vlucht.

Het geruis van een stad
in de verte. En de wind
die zichzelf in de kruinen zoekt.

Je rekt je uit als een lome zomeravond
die niet valt, maar er altijd al was.

Ze wil weten waarom knappe mannen
nooit naar haar kijken
(lelijke wel, die doen haast niet anders).

Ze is niet meer dan een passant
in een stad die weigert de hare te zijn

een wolk die voor de zon schuift
op een zomerdag even voor kippenvel
op bruine armen zorgt.

Op een avond verdrinkt ze zich
in een bad vol whiskey, rum of wijn
- water desnoods.

Eerst wil ze nog dansen met iemand
die lacht met zijn handen
op haar heupen.

Gewoon zo'n man
om zonder reden kwaad op te zijn.

Nu de afstand tussen ons
tastbaar is geworden
als een muur zonder voegen

verlangen we naar iets
dat groter is dan onszelf.

We zijn verloren schapen
zonder kudde, sterren
in een maanloze nacht
zaadjes in koude grond.

Stiekem willen we allemaal
gered worden.

Dus verleggen we stenen
in een rivier, wachten op een teken
van een vriendelijke god

een Messias die de leegte
vormgeeft.

We zijn bomen
niemand ziet ons groeien.

Dit huis vertelt verhalen
die zij niet kent.

De drempel was al versleten
voor zij haar intrek nam
de potloodstreepjes op de muur
geven de groei van vreemde kinderen aan.

Zij liet alles wat niet in krantenpapier
en bananendozen paste achter
bestudeert indrukken
van onbekende kasten in het tapijt.

Ze is niet meer dan een hoofdstuk.

's Nachts luistert ze hoe de trap
net iets anders kraakt
dan ze gewend is.

Ze komt uit een familie van dochters
zegt dat je de bergen
hier altijd voelt

en dat in Noorwegen boerderijen
hun naam aan hun bewoners lenen
in plaats van andersom.

Toen ze jonger was, keek ze uit over oceanen
maar die brachten haar als een kat
telkens weer naar huis.

Ik zeg haar dat je in fjorden
ook koraalriffen vindt
en dat er mos groeit op elke steen.

Vanavond kijken we
hoe zout water zich
met zoet water mengt.

Hier is het makkelijk om te vergeten
dat er meer is dan deze bergen
waar schapen op dorre vlakten
grazen, tegen beter weten in.

Water slijt vastberaden
koppige rotsen uit.

Wij reiken op onze tenen
naar wolken, vangen de wind
die stug met het ijs
de zon doorstaat

zien nog net hoe een uil
over sneeuwvlakten wiekt

zich zonder aarzelen
als een waterval
in de diepte stort.

In de wind voelen we
de regen al komen.

Een man vraagt me
de weg naar huis.

Ik weet niet waar hij woont
zeg dat het water hier
wel duizend meter diep is
en toch haast rimpelloos.

Hij mompelt iets over wolken
die tegen bergflanken opklimmen
met de vastberadenheid van Noormannen

dat de mist komt
en gaat als de boten
maar dat niemand hier
ooit echt weggaat.

Ik vraag me af of de bergen
eenzaam zijn of toch minstens
minder sterk dan ze zich voordoen.

We kijken hoe opvallend weinig
meeuwen hun spiegelbeeld
net niet raken.

We zijn niet meer dan een stip
aan iemands horizon

ondergaan onbewogen de regen.

Op een dag stapt hij op
een boot. drijft als een wolk
open wateren tegemoet

kijkt een laatste keer
vanop het fjord
naar de haven waar mensen

komen en gaan
als het tij. dat keert
met de wind. ziet

hoe dit landschap
dat al eeuwen niet veranderde
hem veranderd heeft.

tot hij op een dag
op een boot stapte. als een wolk
naar open wateren dreef.

Als ik een boot had
zou ik zeil zetten
naar de wind. het roer
nonchalant in de hand

wolken lezen als bestsellers
naderend onweer afwenden
met een vluchtig schietgebed.

Zandbanken vervloeken
met krachttermen
die geen land verdragen

een sigaret rollen
en koffie sippen
uit een gebarsten mok.

Dan urenlang nors staren
naar een blauwe streep land.

We eten het lichaam van Christus
drinken elkaars bloed en schenken
wijwater in plastic bekers.

In door glasramen gefilterd licht
vouwen we onze handen
voor een rijk dat nooit zal komen.

's Nachts aanbidden we
gevallen engelen in neonlicht.

Het is niet het onbestemde
dat schemert aan de horizon
niet de meeuwen die in mijn
kielzog hangen op de wind.

Het zijn niet de verhalen over
de zee die zich als de liefde
niet bedwingen laat

niet de scheepswrakken
die op deze bodem rusten
als een zeeman in zijn graf

zelfs niet de bries
die speelt met mijn haar
waardoor ook ik lichter lijk.

Het is dat je op het water
zo ver kan gaan
zonder ergens te komen

hoe de zee dan alles
in het ongewisse laat.

Waar scholeksters brutaal tot het laatste
moment wachten om op te vliegen
voor eilanders die stug hun leven

op enkele vierkante kilometers vormgeven
zoeken steltlopers en strandjutters
bij laagwater naar schatten in het slib.

Daar sta ik op de dijk tussen veld
en kwelder. zie hoe het vasteland
zich nooit helemaal van de zee kan losmaken

(hetzelfde geldt voor de mensen).

Verderop reikt een oude vuurtoren
eenzaam naar een wolk.

Of het iets is of iemand
waarop ik wacht vraag je

met een lip waarvan ik
niet weet waarom hij beeft.

We zitten op een heuvel
die uitkijkt over een stad
waar niemand nog gelooft.

Je vertelt verhalen
uit een vaderland
dat niet meer bestaat
in de taal van je moeder.

Rondom ons valt de nacht
geruisloos in haar plooien.

in andermans schoenen verloren
lopen tot waar het strand de zee
nooit helemaal temmen kan

zo lang al zijn we onderweg
dat we nergens meer moeten zijn

geen ogen die verwijten
in het tafelblad kerven
onder verstrengelde handen

op ons wacht al jaren
niemand meer

toch missen we de duidelijkheid
van muren het luisteren
naar het knarsen van sleutels
in de mond van de deur

ze is niet van hier aarzelt
door steegjes galmt gelach
in een taal die ze niet kent
versnelt haar pas

als ze mensen ziet in straten
zonder naam moet ze stenen
tellen

sinds die keer alleen
in een bos na zonsondergang
met de stemmen van kraaien
en de wind in het riet

waar schimmen opvlogen
naar een nog bleke maan

het was de nacht waarop
zij de weg kwijt raakte
en nooit meer vond