Biografie van Martin Carrette

liggen als

een kleine farao,

een ingewikkeld

kind

een mummie,

afgekloven maïskolf,

povere penis

venusval

als kleine gift

de roepnaam

afrodite

freud een vlieg

afgevangen

zonder stroop!

in zijn hoofd riepen scheepshoorns in een haven

om mist, de dag leek van dollekervel bezeten.

achter zijn zware oogleden cirkelden halo’s

(bestofte heiligen en wijzen, in de plooien

lagen nog woorden, geurde nog wierook).

hij herinnerde zich oude lantaarns die schaduwen

spelden op vergeelde muren, alsof nat zand

werd verstrooid uit onbestemde hoge

luchten (en hij hoorde stemmen van

kreukelpapier, en zovele vragen).

had hij iets te drinken moeten aanbieden?

er tolde larie langs toonladders op ritselend

wolkend rijstpapier, in een hardrode kamer

met uitzicht op een zee die koppig koppig

kleur weigerde. ik was er niet alleen,

een oranjebruine plastic vogel,  - zo waren

speelgoeddieren in de boerderijen van mijn

kindertijd –  floot floot hoog, ook mijn hoofd

mijn hoofd oreerde voort,  er zit een kwaaie

kwaaie hond op het plafond! bang kind was ik,

ik durfde geen puppy voorbij.  ik werd wakker,

de kamer ontkleurd, Kerberos was er ook écht,

dreigende muil in de nerven van dennenhout.

stil werd het, grafstil, ik dacht aan Nijhoff,

hoe o.a. Scandinavië, eenden, over dreven.

de ontbijttafel, wat er allemaal te lezen

en te horen valt. de krant van de dag

ritselend over de wereld van gisteren,

de tuin tussendoor, met de snel

verblekende inkt van de nacht, de eerste

vogel. margarinevlootje, melkbrik,

jampot, minutieus afgewogen

evenwicht, kalk, verzadigd 

en onverzadigd vet. het leven als

een optelsom. kauwen, slikken. 

de decibels van de radio,

het eerste liefdesliedje van de dag. 

en de stilte van wat ook vandaag

onverwoord wordt doorgespoeld.

langs smalle steeds maar stijgende

slingerstegen waarin de lucht

te sterven hing en ook het licht

was moe als oude slangen

in halfslaap als op kaart de kleine

kromming van een rug traceren

als de veilige warme flank

van een buitenpaard

curve die ademt in de nacht

onder gebladerte dat

onverstoorbaar is

o verweerde binnenstad

o bladderend geschubd

gezicht van het zuiden

het water in het meer stond volmaakt stil, een middenrif

gespannen tussen verdubbelde bomen

dat er helemaal niets gebeurde was het enige dat gebeurde

een vers dat met het water begint laat vele wegen open

zo kon het dat in dat niets het woord wimperlinde

opdook als het eerste nieuws van de dag

de stem was van grind de stem was van gras

de stem was van water, n’importe

het grind beklemtoonde linde sprak misschien over een dorp

het gras beklemtoonde wimper en sprak zodoende vol

lof over een boom, water plaatste het woord bij

een meisje als een epitheton ornans

en zeggen dat er niets gebeurde, zeggen dat het water

een spiegel was. we ademden. er kleefde heel even

niet eens bloed aan onze handen.

op een bank in het stadspark trekt een bril je aandacht

als een klein kind dat troost zoekt

het moeten blauwe ogen zijn geweest, zo’n uilenbrilletje,

denk je, een half-Olympische gedachte, met vingervet

spoor onhandig naar een ooghoek

een donkerrode stem moet het geweest zijn, denk je,

gestikt in een half uitgesproken zin - de dag

moet iemand uit handen zijn geglipt

als een pas opgehaalde vis

in de bomen is twijfel blijven hangen zie je, als vliegers

van crêpe - dit was toch de zomer waarin

bakstenen helder waren als licht

iemand leert zijn (on)vermogen tot blindheid

iemand zal de tanden zetten in de zon

iemand zal sprakeloos blijven

iemand zal aanvaarden dat deelnemen

veel belangrijker is dan winnen

en het gras is geen plaats voor een onwillige vis

een metafoor, vroeg ze. hij gaf haar een diep wit bord

op een witte tafel. een antwoord als een verregende

vogel in een tamme tuin had ze dat kunnen noemen,

maar ze kuchte instemmend en vroeg hoe lang blijven

we weg. voor altijd, wilde hij antwoorden, oudzomerse

telefoondraden als wespen in zijn hoofd, stranden lagen

bezaaid met gebroken glas, de geur van vers gezaagde

eiken sloeg hem in het gezicht als een lauwe washand.

enkele nachten, zei hij, veel meer kunnen wij niet aan,

hij had kan ik moeten zeggen, haar de vlek willen wijzen,

de gekko op het aanrecht, dat hij een vis had willen zijn.

haar hachelijke lippen hapten hol als de hakken van

de bovenbuurvrouw. ze zuchtte, zei dat het vers dat

men beëindigt nooit het vers is waarmee het begon.

dat hij dan wel nooit over Golden Gate Bridge had

gereden, dat hij nooit had gehuiverd bij de Grand

Canyon, dat Siberische kou hem vreemder dan goden

zou blijven, dat hij nooit ook maar één meter

over de Grote Chinese muur zou lopen, dat hij in Bilbao

bij Guggenheim was op een maandag (sluitingsdag)

dit alles had hij kunnen bedenken die morgen toen

achter het arceerveld van gestage schuine regen

populierenkruinen okergeel gedempt licht vingen

- als zuiderse zonnebloemen, ook dit had hij

kunnen bedenken - gekaderd als ze stonden tussen

de lilagrijze monochromie van het wolkendek

en de zwaar en zwart getraliede façade van een bos,

maar op de radio werd met grote ernst bericht

over economie en in bloed geschreven gruwel

en duizend kauwen vlogen krijsend op

Het licht valt op het tafelblad van kopshout,

dat verzadigd is van stemmen, woorden,

whisky, muzieknotatie, kinderhanden

en het uur is van herten, edelstaal

en bladgoud. Prismatisch breekt het in de lege

fruitschaal zoals in vlokkige wolken ’s avonds

in de herfst. Het stuitert na als de knaap

z’n knikkers vroeger op de keukenvloer,

bonte blikvangers van het moment Hiroshima.

Trekt banen in de verbrande vruchtbaarheid

van bedaarde velden, afgemat gras, dooft

uit als staal, het oogvlies van een aangeschoten

edelhert (het licht dat ook in gedichten sterft).

Het behang is weer van aarde, dode dieren.

op sommige dagen is er zowaar muziek,

een harp in hoog register, regenwater

dat sijpelt in riolen, de winterwind

die door de takken dwaalt als ontstemde

violen en ocarina’s in belendende kamers

gegrom, onafgebroken, motoren,

kathedraalorgels die infrasoon de wereld

draaiende houden, soms ook zijn er

kleuren, avondlijke, van water,

vlaktes, waaruit saaie eeuwigheid stijgt

en bovenal een god die als een luie gras

kauwende cowboy achteroverleunt en fluit

als een trouvaille in El Rashid ontcijferde hij

stranden, spelde de taaie vasthoudendheid

van helmgras. peilde van wortelstokken

de diepgang, las de vederlichte roffel

van schuwe strandlopers, de jachtplannen

der loopse honden in hiërogliefen op nat

zand, schelpen, scherven. ze blaften. las

warmte in de pokdalige omarming

van havendammen, begreep het langoureuze

glijden der schepen. loosde de schaamte.

liep weer in een groezelig lendendoek

door grasvlaktes, tot in harige tenen alert,

rook de schichtigheid van het jonge hert

als van een puberend meisje

Adam en Eva

En twee mensen, een groenland van eeuwige 

rust. Nog geen tijd, geen weten buiten het Al.

Maar buideldiep smeulde het koudvuur der kennis

en wat later zou worden, tijd o.a.,

er was de wind fris in de blaren de haren en er was

licht en ruisende regen en de stilte der sterren

een gouden blos op een appel zo koel aan de lippen

(lust kronkelde, wrong zich toen, als de tong

van een kalf dat zuigt aan de vingers van de boer)

en bijten, het moest, en beten toen ook

naar elkaar, als jonge paarden, buidelvuur laaide op,

schaamte (druipend, rekbaar als kwijl)

lijfbrand (en Toorn) dreven hen naar de rand, handen

grepen elkaar, gedwongen verbond. Volgde

de tweesprong, blind in het groenland,

dat nagloeide, verdorde, bevroor.

Er was weten (pijn o.a., het naakte), de dag en de nacht.

Er zou (moest) worden gedroomd en gedacht.

Een mens kan niet veel werkelijkheid aan

Aarzeling, twijfel: een te vroege merel snijdt de dag

aan, halfronde gorgel (afgenepen als een eind worst,

de weg van alle vlees). Met een krop in de keel

en bekgeel gesluierd, zo’n dag waarop

het nauwelijks beweegt, schijnbeweging van de tijd.

De speelgoedtrein draait rondjes. De speelgoedjongen

zit, onverstoord als de dikke slager in een dorp, vinger

koelbloedig aan de knop. Zo’n schijndag, waarin

een schakelaar zit tussen toen en nu, zodat de moeder,

vaag bekend nog, in een wagon kan zitten, ficus stevig

in de schoot geplant, voor de zuster in de stad.

Vaders waren niet welkom, toen. Ze reisden

de weg in vrede, jongen en moeder, zo’n speelgoeddag.

Alles was in hun handen plooibaar als rubber (als worst

uit de molen). Ook was het een geelgesluierde dag,

halfrond klonk hij op uit de kooi van de vader.

Kerstmismorgenblues

Een hoofd is een kooi, een lekkende doos, onstelpbaar

net voor de slaap, de beelden los en loos, zoals ze zijn

- en het machteloze woord! - een autonoom gebied

(de hartsgeliefde penetreert er niet), blauwe delta

in de morgen ook, een ander zuiden, verslaving,

steeds vaker naarmate men ouder wordt.

En vandaag, weer zo’n uitgeputte, oeroude dag:

de zwartgerande takken van de hazelaar, zilveren

streepjescode in het verwarde winterlicht

van ach geen witte kerst

(die toch witter dan ogen had moeten zijn,

maar dat slopende sluipwerk van de gewenning,

dat rode fijngemaasde raderwerk van aders).

En ja, geheugen, dat maalt, gestaag

als een rivierboot op de Mississippi: trage

ontmaagding van een onwillig oud kind te voet

in de regen op weg naar een middernachtmis,

met te grote woorden, schilden tegen de voorvoelde

verkilling van de seizoenen,

en klappertanden, nog te bang om niet te geloven, 

de handen knookwit geklemd rond de tralies

(toen alleen ridders en rovers die kenden).

Kleine marine, prepuberaal

strak in de bries als een boei een oranje

jekker, waarin een jongen van tien, hooguit

elf, immobiel aan een vlakte, die zich oprolt

en uitrolt in plooien waarvoor geen woord

dat oud genoeg is bestaat. schuimtongen

likken zijn rubberlaarzen. in de verte twee

kleine zeilen, als roomwitte haaientanden,

verankerd in de lege lichtmuil van een zee

van kalmte en gebarsten blauwte, ragfijne

craquelures, als in de vroegereeuwse schort

van een melkmeisje, dat verleid werd met

licht en met kleur. één enkel vrachtschip,

een nauwelijks merkbare verschuiving.

en de jongen roerloos als een vlek, vies

weer dat straks vernietigend uitbarst.

Museumbezoek bevordert het historisch besef

Sporen. Platgetrapte peuken op het pad. Lipstick, vaag.

Een kleine zwarte engel zocht hier onlangs eindigheid.

Maar engelen sterven niet, als vogels, hij legde slechts

zijn bloedeloze vleugels af, die nu stof verzamelen

bij de grijsgelooide muur van dit gebouw, met littekens

van hoge spitsboogramen, contouren van lichtdrang,

gedoofd. Blauwe muurbloempjes dragen pakweg het jaar

duizend in hun genen, ze kicken nu eenmaal op kalk.

De marmervloer in de hal verzint het verhaal der fossielen

over de taaie mesozoïsche winden, over vogelachtigen

die gek waren op schelpdieren. Achter mijn rechteroogbal

trekt trillend ongeduldig een nerveuze neanderthaler.

Hij knipoogt naar het baliemeisje, dat hij herkent, van ergens,

van toen. Hij kromt mijn teennagels als oude klauwen

en zwijgt met licht hese stem terwijl ik mijn ticket koop.

Hij hijgt nog na als ik de trap oploop.

Safety first, Goodbye Pork Pie Hat

’s Avonds, de draadloze koptelefoon als een hoed,

een veiligheidshelm (Goodbye, pork pie hat - repeat!).

Bond zich vroeger een bordkartonnen riddervizier

op het hoofd, al was hij niet gekker dan de anderen.

Gespte zich het zwaard om en draafde door dorpse

velden, als de jonge held op zoek naar gevaar,

(toen dreigde nog niets dat ongenoemd bleef, geen

naam had. Maar toesloeg. Hij stond machteloos).

Nog later werd het huis omsingeld door andere,

grotere huizen, het werd er niet veiliger op. Hij sloop,

onder wolken, in geurige avonden, onder bomen,

nijgend, alsof ze gewillig zouden gaan liggen, geveld,

(in die tijd, ridders waren zwart-wit), of knielen,

in overgave, om bescherming biddend als moeders.

En nu, de monotone zomerlitanie van de wielen,

de vlucht, angstzweet onder de aerodynamische helm

(weerstaat die de plotse houw van het slagzwaard?)

’s Winters, bij grote koude, draagt hij waardig een hoed.