Biografie van guido de bruyn

koester de libel in elke waterpas
vind het ginder in het hier
het later in het nu
 
stond nogal dwingend op de muur gekalkt,
in zeurzenstijl en nepschoonschrift.
Terwijl wij, laat ons eerlijk zijn, liever niets
 
of ten minste iets dat rijmt hadden gezien.
Iets lichtvoetigs misschien, of beter nog:
iets schijnbaar lichtvoetigs. Een nieuw liedje
 
voor het touwtjespringen, een oud refrein
waarin een parel ligt verschanst.
Iets om over na te denken terwijl je van binnen
 
op de trampoline van de woorden danst:
parapluutje, parasolleke, eentje voor de regen
en eentje voor de zon, pardon.
 
Geen imperatief, geen koester-de-libelbevel.
Straatpoëzie. Niet de welgetelde fuga
maar de springveer van de chachacha.

Een droom vannacht, die als een kiezel in mijn schoen
blijft kleven. Ik zie bleke handen die pianospelen
op een boot, en mag, moet draaien alle bladzijden.
Nu jij, papa, zegt het meisje met de bleke handen
 
en ik die nooit een piano aanraak op een boot, neem over
de pianostoel, de bleekte van het meisje en de bleekte
van de passagiers die kijken. Ik speel met opzet minder goed
dan het meisje, dat op haar beurt de partituur omslaat.
 
Zo neemt een droom een loopje met het leven, zei ik
tegen mezelf vandaag. En ook een beetje met de dood,
hoewel ik geen dode dochter heb, geen levende.
 
Was het Beethoven die ik bevend en met bleke handen
speelde? Ach, de vader die ik even was en nooit zal zijn
liet niettemin zijn dochter triomferen.
 

vroege ochtend, en grijs is nog het grasveld vol
van dauw. een jongen gaat op zoek naar het geheim
van grijs en gras en ochtenddauw.
 
liggend aan de rand van het gras bekijkt hij
een halm van dichtbij: tussen halm en druppel zit
een laagje was. daarom dus blijft droog het gras
 
en alles grijs in deze ochtend vol van dauw.
het licht bereikt niet eens de halm: halt
zegt de druppel, tot hier en niet verder,
 
en het licht, dat zo graag breken zou in kleuren
moet stoppen aan het laagje was. maar niet
de jongen aan de rand van het gras.
 
met één oog bekijkt hij nu een druppel van dichtbij.
ligt daar niet een regenboog op wacht?
achtereenvolgens komen uit het wit tevoorschijn
 
blauw, groen, geel, oranje en een streepje rood.
de jongen houdt de zon van zijn adem in. het heelal
knipoogt terug in een druppel, halm, niemendal.
 
 
 
 

Vandaag liep Ik op het weiland langs de Tosna en
kon alleen maar lila zeggen, violet, een soort van blauw.
De namen van de bloemen ken ik niet: in de datsja
van mijn hoofd is de kamer Botanica volkomen leeg.
 
Zo moet het galmen in het brein der bolsjewieken,
dacht ik onlangs op de trein. In mijn bovenkooi
sloot ik mij af. Gulzig las ik de dialogen der antieken,
terwijl de bolsjewieken sliepen, snurkten.
 
Geluk, las ik, is hoogstens de afwezigheid van smart.
Naar dat hoogstens, liefste, wil ik streven.
De naam van een roos in het Latijn kan ik leren, maar
 
hoe het jubelt in die ogen van jou? Ik heb het raden
naar hun tint van openlucht, ik kan alleen maar
lila zeggen, violet, een soort van blauw.
 

een aria als dans
op de stapstenen van een lied
de speeldoos van een sarabande
begint en eindigt niet
 
een aria als alibi
alibi cantabile voor verdriet
de speeldoos van een sarabande
begint en eindigt niet
 
een aria als spitsboog
hoge vlucht in een verborgen taal
in de eerste stapsteen ligt
de sluitsteen van een kathedraal
 
een aria als dans
op de stapstenen van een lied
de speeldoos van een sarabande
begint en eindigt niet
 
 

Toen ik doodging werd ik wakker
met mijn ogen dicht. Ik werd gewassen
en geschoren. Met een bijbel
werd gestut mijn kin.

Alles kon ik horen, en al werd er niet
gespot, getreurd werd er evenmin.
De laatste van zijn generatie, zei iemand.
Gesuis van een gordijn: opluchting.

Een zwaan daalde in de kamer neer,
trok de veters van mijn handen strak.
Daar was mijn ziel terug, wist ik.
Er werd gestemd over stropdas, niets of strik.

Kom, laat ons kuchen, stelde plots een tante voor,
op de toon van laat ons bidden. Ze begon te stemmen
haar falset. Eerst en sourdine, allengs luider.
Een halve kring trad nader rond mijn bed.

Hoog en schor geschraap, het schuurpapier van keel
en strot: geen geweeklaag, zucht of lied in het Latijn,
laat staan een kort gebed. Er werd gekucht 
alsof het om een wedstrijd ging.

Hij wint aan koude, zei de zwaan,
wat fraaier klinkt dan warmte verliezen.
Ze herschikte kort de stropdas, niets of strik,
fixeerde even nog de stut onder mijn kin.

Iedereen verdween, waarop ik in de nacht
te veel tijd kreeg om te tellen al mijn zonden.
Snel was ik rond, dus fileerde ik de kuchers
van de halve kring, de gooiers van de eerste steen.

Het werd ochtend, en zonder pardon lijmde
men mijn lippen dicht. Overbodig werd de stut
onder mijn gezicht. Het oude en het nieuwe
testament verloor zijn laatste nut.

Taal is zilver, denkt de dichter.
Met koper, zink en nikkel schrijft hij de legering
van zijn lied, op maat van vreugde en verdriet.
 
De dood van een te snel vergeten vriend
wordt ‘een wiekslag die het riet
slechts even huiveren liet’.
 
De geboorte van een kind daarentegen
volgt ‘de wiekslag van het leven’.
Zo buigzaam is zijn lied.
 
Maar dankbaarder dan vreugde is verdriet:
dichtgeschroeid wordt elk verlies het zingen
van een litteken, een melopee voorbij de pathos
 
van het ach en wee. Dichters verzilveren
het metaal verdriet met taal die glanst in de leugen
van een lied dat niet te luid mag klinken:
 
welgetemperd, zacht  gerinkel moet het zijn,
welgeteld de lettergrepen strak op maat gesneden,
met listig binnenrijm en af en toe een enjambement
 
als lijm tussen de zinnen. Dichters verzilveren
verdriet omdat hun lied zich voorbij de roest
van het vergeten liegen moet:
 
een fraai gesneden metafoor als leuning voor de stoel
die troost zal heten. De poten kunnen dienen als veren
voor een nieuwe wiekslag straks. Die van het leven.

Vandaag las ik de zusjes Karnejeva voor
uit het dagboek van mijn Krimreis vorige winter.
O, zuchtte Lida, dit is zoveel mooier dan een avond
cinematograaf! Zoja zweeg.
 
Ik voelde hoe zij, de jongste, zonder iets te zeggen
vroeg om meer (meisjes willen landschappen, en het begin
van melancholie dat nooit zal smelten).
Dus begon ik opnieuw, maar Lida onderbrak alweer
 
mijn wit relaas. Waarom, Sergej Sergejevitsj, heeft u
een wandelstok? Sinds wanneer dragen jonge heren
een stok om te flaneren?
 
Die draag ik om mijn dode vriend te eren, zei ik
niet, maar stuurde de gedachte naar de jongste Karnejeva.
En Zoja knikte, zweeg.
 

De tekenaar


Een blanco vel papier:
wat leeg lijkt is vol van klaarte.
Dat te laten zien is wat hij wil.
Hoe je met een potlood licht verkavelt.  

Maar eerst dient de blik gewet,
tot alle ballast uit het landschap weg
gekeken is. Virtuoos is de tekenaar
die gomt voor hij begint.  

Zwart is het gruis waaruit hij wint
het zilver van een wandelaar, de rivier
van zijn gezicht, de wolkjes  

van twee handen wit gelaten.
Het papier is opgelucht.
Klaarte trilt.