De zotte Charlotte

Op kousenvoeten sluip ik naar het dagverblijf

-ook ’s nachts blijf ik gekleed als dame-

en zie het licht achter de tralieramen

dat alle zinsbegoocheling verdrijft.

Ik tel de dagen, schrijf ze in mijn waaier

met tekenen die niemand lezen kan of zal.

Mijn geest wordt alle dagen taaier

al voeren ze me gif en slachtafval.

Het enige bezoek is van mijn gouvernante.

Ik vraag haar steeds een jurk met diep decolleté;

ze brengt alleen borduurwerk voor me mee

en nooit een groet van oom en tante.

En als ik bij het weggaan vraag:

‘Was het een jongen of een meisje, leeft het nog?’

dan mompelt ze plots heel erg vaag

en zegt alleen: ‘Ach kindje toch.’

De afzonderlijke oerknallen van

dingen, het (ontstaans)eureka van sorbet, papier, de slede, radio-

golven, de dasknoop, het elektron, poedersuiker. Was het

in stolpen maar ergens bewaard. Grote glazen reservoirs

waaronder men dan bij verwonderingverlies, bij bovenmatig balen

inhaleren kon het prilste, prettigste begrippen-

begin, ontdekkingsenthousiasme.

Dan in zo’n stolp met jou te staan, diep in te ademen de kick

van de vondst van wat wij daarna dan verzoend en -strengeld

weken aten: rauwe, bleke losgewoelde ledematen van

de aarde.

Zoals met de tekst op het ansichtkaartje:

je twijfelt aan de omschrijving maar het

adres klopt, je hebt je

handtekening geoefend, ze zien meteen

dat jij het bent en ze zullen blij zijn, de

post doet de ronde, wordt 

geschoven onder het lichtknopje naast

de deur zodat elke keer als de deur open

gaat, er even gekeken kan

worden. Je komt een keer thuis, dat ook

en je zult verhalen van je reis, je vertelt

alleen niet alles

zoals je nu niet alles opschrijft. Het weer

was zonnig, er vielen vogels uit de lucht,

je ving ze allemaal.

Ik wilde graag dat je me vond.
In cafe's waar we niet hadden afgesproken. 

Of wel afgesproken,

maar nog maar net.

Niet vanmorgen of een week geleden.
Niet met agenda's

en het noemen van de dagen

dat we echt niet konden.

Ik wilde graag dat je me vond.
Ik jou niet zag, jij mij zag zitten
na kortstondig moeten zoeken.
In een hoek, maar niet verscholen.
Zonder te verdrinken,
in kranten die ik niet zou lezen.
Of vluchtig contact met mensen,

niet lijflijk aanwezig.

Ik wilde graag dat je me vond.
En dat je dat een mooi moment vond.
Waar je nog weleens aan dacht.
Dat ik alleen zou zijn, alleen natuurlijk.
En dat dat niet uitmaakte,

alleen maar leuker was.
Omdat je wist

dat dat was wat ik wilde.

Ik wilde graag dat je me vond.
Dat je net iets later was dan je al zei.
Ouderwets lange minuten

op je antieke horloge.
Nog voor je ging zitten zag

dat mijn glas bijna leeg was.

Bestelde en precies wist

wat ik gedronken had.

Ik wilde graag dat je me vond

en dat iedereen dan zag,
dat ik niet alleen was.

Thuis is de vitrage ongeopend

en de kerstverlichting staat niet aan.

Alleen de koelkast meldt me zoemend

dat er nog gekookt moet worden.

Ik dek de tafel stoïcijns voor twee

en lepel zwijgend de bak Hertog leeg.

De afwas blijft maar staan tot morgen als

de waterige winterzon de duisternis wat heeft verdund.

’s Nachts heb ik dan eindelijk maar eigenlijk

te veel deken voor mezelf alleen.

*

als het nacht is en we slapen

echt we slapen maken monniken

beschuit met muisjes in de naam

van tra la la breien engelen gewaagde

truien verkopen die op de markt

tikt het uur van je hopsassa doe mij na

as van de straten

*

als er een engel om de hoek zichzelf laat

zien die met zijn losser wordende huid

mijn geur opvangt fluistert hij in met

melkgevulde oren van kinderen over

consumptiebonnen    

bij het troebel geworden licht maken

monniken beschuit met muisjes in de naam

van tra la la breien moeders gewaagde truien

verkopen die op de markt tikt het uur van je

hopsassa doe mij na as van de straten

*

als er een engel om de hoek zichzelf laat

zien zijn losser wordende huid vangt ons op

fluistert hij in met melkgevulde oren

van kinderen over consumptiebonnen

maken monniken beschuit met muisjes

in de naam van tra la la breien engelen

gewaagde truien verkopen die op de markt

tikt het uur van je hopsassa doe mij na

as van de  straten

Drie koningen

Er staan drie koningen in de klas.

Uit verre, oostelijke streken. Met blauw

en rode kleren. Hun taal knauw

en slik en spuug je. Een vreemd ras.

Er zijn drie koningen gekomen in de klas.

Ze zijn gekleurd en hebben geen geschenken.

Hun brood zit bij het schrift en als wij wenken

klemmem ze twee handen om de plastic tas.

Meestal zwijgen twee van hen. Eén praat.

Hij zegt: oorlog en kapot, Nike en Adidas.

De twee volgen waar de derde gaat.

Ze weten niks, want zijn er nog maar pas.

Zijn ze Bosnisch, Turks of Kroaat?

Er zitten drie koningen in onze klas.

vaak namen ze ons mee

naar een of ander park of bos

onze moeders met hun breed uitwaaierende

rokken en een volle picknickmand

na de maaltijd op de deken

stonden natte vingers klaar

en speelden we gezinsgeluk

met breed glimmende monden

als een van ons het waagde

te vragen naar een vader

dan volgde snel een strenge klap

waarna we tussen borsten

amper adem konden halen

pas veel later zouden we begrijpen

dat mannen net als vogels zijn

nu leven wij als moeders

met brede rokken en een mand

en als er een een mond opzet

dan jeuken onze tepels

harder dan de hand

Ik zocht een instrument om de afstand tussen mezelf en de anderen

te meten, zoals een stapel

borden, die ik tussen sommigen en mij in duwde als was alles

een strijd om de scheefst gegroeide bordentoren die alsnog

blijft overeind. Bij anderen hield ik het porselein gewoon voor mij

als een voorbarige gift van vast ooit nodige

verzoening. Bij jou halveerde ik de stapel tot twee gammele krukjes

waarop wij praatten over dat het gek is: dat men toen men jong was

veel met anderen gemeen hebben soms zag als een bedreiging voor

zijn eigenheid, terwijl men als men ouder is net vreest om nooit volkomen

in elkaar te zijn vervat, broos, nietigst als waxine-

trillicht in een bordenwarmer.

De nacht heeft koude armen en een wankel toetsenbord met shoarma.

Een zwerver vraagt de weg naar geld. Ik zeg: hard werken en dan nog,

zie wat er van mij geworden is, een mens die door de nacht kruipt op

zoek naar zijn slakkenhuis. We zijn allemaal zwervers vriend, turend

door de straten. Er ligt een schat begraven ergens onder een lantaarn

ligt onder het licht een vracht aan brood en oude kaas. Mijn telefoon

heeft google maps. Het toont de stad als locatie. Voor opgravingen

gereed. Het heeft een onbezonnen waarde. Iedere stap in deze stad

dit leven, in deze nacht. Haal door en haal adem. Wees helder als

lucht. Blijf naar de sterren staren, til je voeten op en verhef je boven

de aarde als een giraffe. Hap naar de bovenste bladeren. Laat zien

dat jij er bent. Steek je nek uit vent. Vraag niets, neem alles met

gemak. Leer dromen te bewaren. Verwarm je koude idealen in

de magnetron. Op het station. Je hoeft niets te betalen.

Witte veren aan een strakke hemel

waaieren uit mijn bruid haar huid

Zesenzestig jaar ik zeg: belegen enigszins

Niet eerder onbevangen uitgesproken

Ze zegt: dit jaar snel oud geworden en

negentienhonderdnegenenzestig

had voor zijn doen een zachte winter

Misschien de lichtinval, ze draait

het hoofd wat schuin opzij omlaag

De schaduwzijde beidt de tijd

de zonzijde beschrijft de afgelegde weg

We wachten zwijgend

op het helend avondlicht dat

stemmig op de huid gestreken wordt

Ik is de organisatie, de originele kopie -

de dingen zie je half maar worden heel

en voetstappen kennen een moment.

De maan is de kaart net als de aarde

en hoeveel versies volgen nog;

ga je gangen na in huis

en geluk valt met elk woord dat je vindt.

Mijn wilde kinderen die eerste keer;

ademen beheerst in mijn te lange armen -

alsof ik iets heb teruggevonden

waarvan ik niet wist dat ik het kwijt was.

Ik scharrel rond het bed op zolder -

waar zij de roedel niet opgeeft

en ik niet weet wat ik er van moet maken

Om tot de kern te komen.

maar in de tuin der lusten wordt gelachen:

Wat zijn twee oren met een mes ertussen?

het paradijs was vroeger mooier, zegt ze,

en wie niet luisteren wil moet voelen’.

Zelfs als de vulkaan slaapt is ze groot,

de stilte voor de storm om te beginnen  -

alleen en zonder woorden omringen mij de dingen

en wat ik nog wil zeggen over een geweldig einde.

telkens als ik schrijf
hoop ik dat ze
 
handenwringend wenend
op me wacht, in zwarte uren
de bank besmeurt met tranen
bezoekers bleek te woord staat
met een knik in de hals
een snik in de stem
want haar man is een held

dat ze liegt
ik red het wel
geen zorgen om mij
hij komt weer terug
als ik maar blijf doen
wat altijd gedaan is

zuchtend haar haar opsteekt
de wrong misschien wel grijzer
ogen flets groen
vaat nog in de gootsteen
vet op het water
verdriet in stoffige vloeren
en het zurige huis

ik hoop dat ze
haar blouse zo knoopt
dat ze preutser lijkt
want als ik terugkom
heb ik haar het liefst verlept

Hier en daar hangt nog wat ochtendmist
een boerderij verderop blaft een hond
in de bongerd achter het grote huis
leunt een trapladder tegen de appelaar
en tegen de trapladder leunt een man

van de vrucht van de boom heeft hij
gegeten maar zonder er wijzer van te
worden, geen enkel naakt besef daagde

hij stond al op de bovenste sport van waar
bij mooi weer de Mont Blanc is te zien
maar ook dat heeft niet geholpen, het is
niet helder genoeg, zijn hoofd omfloerst

hij drinkt zijn koffie zwart uit een emaillen

mok - wit van binnen, van buiten blauw,

stukken uit de rand - wanneer de geur

van houtvuur aangedreven komt,

met de wind, die de laatste flarden
verdrijft, breekt de zon door - nazomer
is het nog maar er zit voor het eerst
dit jaar iets van kou in de lucht

nu heeft hij de val van het licht
door het glas-in-lood-raam in zijn kop
en denkt: dichterbij dan dit kom ik niet
heel even is er niet veel meer dan dat
hij er is - hij is er en dat is dat.

wellicht is er een reden

die ik niet zo meteen

geluk duurt stellig negen jaar

met brokken, lijmen,

zinloze wanhoop

bekijk wederom het scherm

herken wat vergrendeld is

maak me maar wakker

geniaal in verwonden

broekzakbel ik je wel

ik was tien jaar

en kroop mijn ochtend op de gang.

het stof moest van de plinten

van de deurstijlen, de houten trap

de bedsponden, de hoge kleerkast.

halfkreupel volgde zij. met haar stok

- waaraan ze de stofvod bond wanneer

ik nièt met vakantie was - wees ze de pluizen.

tijdens haar middagdutje

vluchten naar de duinen

om groot te worden met de vrienden,

in koude bunkers vol historisch stof

en Duitsernis

om tien uur slapen

na een lange avond in pyjama,

morgen begon de gròte schoonmaak.

het ‘spek en ei’ zou klaarstaan

de stofvod en de wandelstok.

het stof dat ze nergens kon zien liggen

is ze zelf al lang geworden.

Bos. Altijd het onschuldige bos. Hout.

Nog even de stenen wegdenken. Nog even

de conjuncturele problemen opschuiven

voor zolang het kan. Buiten de greep

blijven van gulzige monden en de ratelende

knipperlichten en vluchtige auto's niet horen.

Straks. De straat inrijden. De afstand meten.

Wat heerst in de ogen kijken. Maar eerst de

bril slijpen, het kind nog lezen, iets van papier

invoelen: de krant, mijn hand warmbloedig

de pen besturen een uur of uren en bloeiende

woorden schikken op papier van hout.

(vrij naar: G. Kouwenaar)

Bij de donkerste tonen van een cello

zie ik als Marsman onder zware wolken het

water onstuitbaar door het laagland stromen

Bij het snelle zwellen van het dwingende ritme

klim ik als Caspar David Friedrich naar waar een

woeste bergtop ongenaakbaar over de aarde heerst.

Maar bij het smachtende snikken van de trage

klanken kan ik als Verlaine de weemoed voelen

van een kille herfstwind die dichters huilen doet.

En na het langzame sterven van de laatste noten

weet ik dat ik vreugde en verdriet enkel nog kan

bezweren in het onbeholpen fluiten van een eigen lied.

chemisch verlangen.


een pulserend strand 
in een neon verlichte hemel

maan en golven slijpen 
verborgen gedachten

door de nacht geroken
verlaten wij opnieuw

deze warme progressie onder de sterren

chaos ritme en muziek
penetreren overal om ons heen

fragmenten verdelen
als vuurwerk

de film achter gesloten ogen

langzaam dwalen we af
naar dit bezinksel van dromen

deze nieuwe realiteit
ontwaakt ons
als zachte gekke kinderen

de ochtend vangt ons masker van kleuren

vier wielen staan klaar

een halve stap vooruit

draai synchroon naar rechts

een halve stap erbij

sluit aan

ontspan

een kwart stap achteruit

vier wielen rond met uitrol naar links

rechtop, open en reik

naar het servies

sluit

draai naar rechts

twee stappen vooruit

rust

buig, open en reik

naar de taart

sluit

een halve stap achteruit

draai naar rechts

stabiliseer

een kwart stap vooruit

stop

vier wielen staan klaar

Het licht valt op het tafelblad van kopshout,

dat verzadigd is van stemmen, woorden,

whisky, muzieknotatie, kinderhanden

en het uur is van herten, edelstaal

en bladgoud. Prismatisch breekt het in de lege

fruitschaal zoals in vlokkige wolken ’s avonds

in de herfst. Het stuitert na als de knaap

z’n knikkers vroeger op de keukenvloer,

bonte blikvangers van het moment Hiroshima.

Trekt banen in de verbrande vruchtbaarheid

van bedaarde velden, afgemat gras, dooft

uit als staal, het oogvlies van een aangeschoten

edelhert (het licht dat ook in gedichten sterft).

Het behang is weer van aarde, dode dieren.

Daar dus,

daar precies.

raadselmarges,

fluisterkanten.

dat iets gebeurt

is noodzakelijk,

niets verschuift zomaar.

omtrek maakt haar zichtbaar,

schuimbekkende dag

rolt binnen langs haar randen.

voor wie de zoom uitlegt

reikt ruimte.

Ik kan geen druppel meer zien, zei hij, ik stap desnoods op

al wat vaart of vliegt. U bent al te laat,

het last minute loket is gesloten, iedereen is nu aan boord.

Ze glimlachte lief en haalde het optische wit van haar tanden.

Maar ook aan de thuisblijvers is gedacht! Alle musea zijn gratis

en toegankelijk. Mag ik u gidsen? Haar paraplu ging ongeopend

in de lucht en ze wees met een droge vinger naar boven.

Wist u dat er vogels zijn die nooit landen? Ze liepen door

de lege zalen. Hier stond de zeppelin, zei ze. Ik lees de toelichting.

Er wordt beweerd dat branden in de lucht boven verdrinken gaat.

Maar zelf ben ik niet zeker, fluisterde ze. 

Ik heb nu een huis aan het strand, zei hij.

Ze aten wier die avond, maar ze wisten dat het te laat was 

om kieuwen te kweken. Hij zag nog steeds niets

in het koude afwaswater dat leek op vliezen.

Mogelijk zijn we al te ver geëvolueerd, zei hij.

Zijn er nog alternatieven? Zij lachte in de afwasbak.  

Kijk, zei ze, het water blijft wassen.

We kunnen misschien gebarentaal. Lijken

mijn vingers niet al op een zacht wuivend koraal?  

Ze liep het strand op en vroeg, maar waar stop ik

mijn taal, hoe plant een woord zich in het water voort, kan ik op de golven

rekenen? Moeten we niet alles noteren op drijvend materiaal?  

Alles? vroeg hij. Ze knikte met het hoofd nog net boven water.

Maar snel! Ik sta al op mijn tippen, ik moet

mijn benen knopen tot een staart

en vinnig met de armen slaan. 

Vat het samen! Misschien is er nog tijd voor
één zin. Haastig blies hij woorden in het schuim.

Als we dit overleven, zal het zijn door kuit te schieten. 

Aan de rand van gerafeld asfalt
houdt zij zich staande. Statig,
in balans, hoe haar hals en hoofd
de oogsten draagt. Het goud,
getrokken en gegraven uit hoge ruggen aarde.
Meer dan een moeder, een palm
die haar vrucht in doeken bindt,
bewaart, is zij een zuil
waar een volk op kan bestaan 

er zijn vrouwen die hun dankbaarheid uiten in 

schapenvlees, er zijn mannen die de hoeden

van deze vrouwen kunnen vangen, vlees 

en hoofddeksels geven warmte maar

de man is een zeeman eenzaam en zo lang zonder

de vrouw een hoedenplank esthetisch ondervoed 

ze durven elkaar niet 

de zeeman schat bij elke vraag het aantal knopen

zij praat frommelend, hult zichzelf in rookabri's

als niemand kijkt vergaat ze

de zeeman heeft hier handen voor, echte

handen heeft hij voor zich maar

hij durft haar niet

stelt vragen met gespreide vingers

een draaiende pols en zij weet heus

het misschien van eilanden, hoe

vrijblijvend het water

ze heeft hier op zich potjes voor

echte, waterdichte potjes

maar ze durft ze niet 

ze luisteren naar het journaal van de buren

hopen op interventie van hogerhand

China heeft al een wagentje op de maan

maar dat is kapot 

We kunnen niet afspreken. Ze duiken op
wanneer ik hen het liefste wil ontlopen maar toch;
als ik ze tegenkom dan blijf ik 

bij de logge gevaartes met handdoekjurken om hun heupen
de kleine iele monstertjes,  de man met het gouden kettinkje om zijn nek. 

Het meisjesportret waar ik niet naar durf te vragen.   

Ze geven niets om wat ik uitwreef
op mijn lippen en in de huid van mijn hals.
Ze zien de blos die ik op mijn wangen had geverfd
niet smelten terwijl ik mijzelf schoon stoom.

Bij hen schaam ik me niet voor het bed waarin ik sliep

en ik denk dat ze weten wat goed voor me is.

Ik mag me in hun schoot begraven.
Ze gebruiken haarspelden om propjes uit mijn oren te pulken.
Ze schaven alle vellen van mijn huid.
Ze laten alle blaren barsten, knippen bundels klitten uit mijn nek.

De gasten van het badhuis geven niets
om wat ik voor of na ons weerzien uitspook.

Één voor één schenken ze water op de gloeiend hete kolen.
Bedekken na de laatste koestering mijn lijf met pluche lappen.
Soms ben ik bang dat ik er nooit meer weg kom maar

ook daar is een oplossing voor: het voelt haast niet als duwen.

Een Afrikaans model daalt omlaag
op de roltrap van het station

ogen als amandelen en geur van kokos
haar jurk is een wilde bloemenzee

geen idee waar zij naartoe gaat
maar die plek gaat er enorm op vooruit

ik sta met mijn rug tegen
een billboard vol magische lingerie

en maak oogcontact met een witte duif
de duif zit behaaglijk op de klok

mijn koffer glimt in het ochtendlicht
Volkswagens denderen langs op wagons

zwerfafval en herfstblad richt zich even op
na de laatste wagon valt iedereen weer op zijn plek

ik friemel een Mentos uit een rolletje
wolkjes lucht ploppen uit mijn mond

de stiltecoupé richting Schiphol staat gereed
met een kinderwang plakkend tegen een raam

voetstappen versnellen door een fluitje
een plastic koffiebeker tuimelt op het spoor

de mensen kijken in hun handen
ik ga zometeen vliegen

en kijk in de lucht of het veilig is
weer het oogcontact met de witte duif

ik hoor hem koeren, Tommy Cooper, kom op
Tommy Cooper, loop door en stap in je trein

ik stap op en groet de duif
wanneer ik ook heenga, hij zal er zijn

Toen mijn vader veertien was

verloor hij zijn lievelingshond;

zijn moeder gaf het beest terug

aan de oorspronkelijke eigenaar.

De hond is zelfs een keer

helemaal teruggelopen;

ruim tweehonderd kilometer

moest genoeg zijn

om buiten het bereik

van slaag te blijven.

Maar ook dat maal

wees mijn oma hem de deur.

Mijn vaders verdriet hierom

overleefde het dier ruimschoots.

Mijn oma werd

helaas erg oud.

Onbeweeglijk ligt zij

in haar graf.

Hoeveel wormen ook

vraten aan haar

de worm der wroeging

zat daar niet bij.

Nu haalt mijn vader

vanaf zijn vaste bankje

voor het tehuis

elke hond aan die voorbijkomt

en zich door hem aaien laat.

‘Zo, ben je dan teruggekomen

bij de baas?

En nou niet weer

weglopen, hè?

Beter dan hier

kun je het niet krijgen.’

Ze besloot die ochtend
dat de leeuw, de mus en het scheurende egeltje
niet langer in één doos pasten.

Eén van de drie moest eruit.

Ze keek of er iemand huiverde,
maar het was stil daarbinnen,
de net wakker geworden mus
zat rustig op haar berkentwijgje, knipogend
naar de zon die opkwam.

De mus was verdwaald, normaal kwam ze hier niet,
ze had achter op de rug van het scheurende egeltje gezeten,
waar ze even uitrustte na de lange mussenjacht
(vijandige mussen slepen de messen),
ze moest zich aan de stekels vasthouden, het egeltje nam
haarscherpe bochten, vloog over de kop, rolde
bergen af, nam duiken in huizenhoge golven,
scheurde zoals het egeltje nooit eerder,
de boze leeuw tegenkwam.

Ze werd groot, al bijna volwassen,
moeder zei, borstel niet zo lang, je haar gaat ervan scheuren.

De kapper had gedaan alsof zijn neus bloedde.

Opeens miste ik de man

met wie ik door de jaren

een dyade vormde

en wist niet dat hij al

een dag ontslapen lag,

gestorven in een botsing

tussen hoge bloeddruk

en misslag van het hart.

Lest alleen bewoonde hij

sociale woningbouw in

een grauwe provinciestad

en deed dat met gemak.

Er zaten rooie pannen op

het dak en in het perkje

bloeiden tulpen in april.

Ik kon kloppen wat ik wou

roepen bellen bonzen

het huis potdicht, doodstil.

Een raam ingeslagen vond

ik hem in de badkamer

bloot schoon en dood en

belde na een zee aan tranen

112 en stotterde: klote.

Ter plekke claimde de kit

nu is dit een plaats delict

u dient het huis te verlaten

en talmde ik gelaten

bij de deur in de regen,

week voor de schouwer

die zou ontvouwen hoe zijn

dood de natuur toebehoorde,

‘alles is in orde’.

Ik dacht dat dacht ik niet

en voordat de volgende

dag de plicht me riep

smoorde ik mijn verdriet

in wijn, wodka en weed.

De wind richt de wand op.

Uit de wolken regent het dak.

De verte vordert het raam.

Binnen en buiten betwisten de deur.

De drempel beslist over vreemde

en gast. De tak warmt met zijn vuur

de plek waar het lichaam

zich voedt en ontlast.

Hier wonen we, doorzichtig

als licht bij dag. We kijken door muren

als door glas. We spreken

in klare, sobere taal:

bed voor bed, brood voor brood.

De rest heeft de klank van lucht:

het hijgen in mijn oor wanneer je komt,

de adem van ons kind terwijl het slaapt.

Alles krijgen hand en blik gezegd.

Het is hier stil. Zo stil

dat je de damp van koffie hoort

stijgen langs de trap.

Zoek mij in het wit

tussen de regels,

maar je vindt me niet.

Op partijen, in de schaterlach

van meisjes, jaag me,

maar je vangt me niet.

In de frons tussen mijn ogen

op de achterflap. In het zwieren

van mij haren op een foto

in de krant. In de handen

van mijn vader, of

in wat hij mij nooit gaf - ik ben er niet.

Wie mij wil zien moet kunnen zwijgen

en stilstaan. Luister: het zijn

de bladzijden, die omslaan.

Ook wie goed kijkt ontdekt misschien

nooit mij, maar wel

waarnaar ik vlucht.  

Mag ik het daarbij laten?

Niets begon want alles gebeurde. Wat er gebeurde was wat iedereen dacht

dat er gebeurde. Hij kwam binnen en hij zong. Hij zong terwijl hij binnenkwam. 

Hij zong dat zijn vader. Zijn vader was een vogel. Hij stond en hij zong

dat zijn vader een vogel was. Zijn vader was een vogel en hij pakte iets. 

Als hij iets pakte zong hij. Hij pakte iets te drinken en hij zat. Hij zat en toen 

hij zat dronk hij. Hij droeg een broek en een jas. Hij droeg een broek en een jas
en hij zat. Als hij dronk zong hij niet. Dat is wat er gebeurde. Niets begon
want alles gebeurde. Hij droeg een broek en een jas en een vrouw belde. 

De vrouw achter de balie belde. Zij belde en hij stond op. Als hij stond zong hij. 

Hij stond op en zij belde en hij zong. Hij zong en hij ging niet weg. Als hij niet wegging
was hij daar en hij ging niet weg. Dat is wat er gebeurde. Hij was daar en de vrouw belde
en een vrouw kwam. Daar kwam ze. Ze kwam binnen en ze suste. Ze suste en ze droeg

een kind. Zijn vader was een vogel en zij belde en zij droeg een kind. Hij stond en het kind
huilde. Het huilde en zij belde. Als zij belde zong hij. Als hij zong huilde het.
Dat is wat er gebeurde. Iedereen wist wat er gebeurde want ze dachten het. Hij zong
en hij wachtte. Als hij wachtte ging hij niet weg. Niemand ging

weg en zij wachtte niet. Zij belde en ze ging niet weg. Als niemand wegging
zong hij harder. Hij droeg een broek en een jas en hij was binnen. Hij was binnen en het gebeurde.
Hij zong en hij werd geroepen. Hij werd geroepen en hij schreeuwde dat zijn vader. Zijn
vader was een vogel en ze gingen. Ze waren binnen en dat is waar ze waren, ze waren 

daar. Dat is wat er gebeurde. Niets begon want alles gebeurde. Als er iets gebeurde
begon er niets. Wat er gebeurde was wat iedereen dacht dat er gebeurde.

Ach, oversteken is doodsimpel. Je komt legaal
het strijdperk binnen en speelt met kaarten,

kaaien en trucks. Je scheurt een pakje lucifers
en schroeit de vingertoppen, stopt de lichamen

onder ijs en omzeilt de deuren. Het duurt
niet lang voor je een jongen in je handen krijgt.

Angst is waterdicht. Een reisformule werkt nog beter;
verzekert schade bij het lekken van een schip.

Vernoem een vader, staar naar een zus, kom
met de namen van het fatum, hang een foto op.

Geen mens die het verschil merkt tussen een
kuststad in het noorden en een bak regenwater.

Je kunt bijvoorbeeld twee katten nemen.

Die bijvoorbeeld op een vogel loeren.

Allebei.

Dat kun je zielig vinden voor die vogel

maar daar gaat het nu niet om.

Dat is de natuur.

Het gaat om die twee katten.

Om precies te zijn

dat die ene net iets sneller is dan die andere.

Daar gaat het om.

En dat ze allebei die vogel willen.

Allebei loerend op de grond.

Het gaat dan –om precies te zijn-

om die ene kat die net iets langzamer is.

Ik de koning der dieren? Laat me niet

lachen als op de foto. Ik ben een mak

schaap met een muil waarin de oppas

zijn hoofd mag doen in ruil voor een

half jong hert dat hij mij dagelijks schenkt.

De dag is hier één lange geeuw. Soms

imiteer ik min of meer de wereld-

beroemde brul van mijn filmgenieke

oudoom Leo uit Hollywood om er

de passanten in dit park mee te vermaken.

Ik lig hier in het licht met een lach, een

geeuw, een brul. Zeg het maar, je kunt in

mijn keel zien wat je wilt. Elke foto toont

zijn eigen waarheid, deze liegt de wilde god

die ik ben in het diepst van mijn gedachten.

bij een foto van een leeuw in Safaripark Beekse Bergen 

Vissen van glas

hebben het stilstaande

water verplaatst,

een goudhaan schaduwt

de zon en blaast de wind

uit de bomen.

De maan schuift in zwart

cellofaan voor onze dromen.

Even is niet meer geworden.

Het kind blijft bij de dood,

die het schiep.

We hebben de nacht aangezegd,

de klokken verdraaid.

De tijd heeft zich verlegd naar

het uiterste hoekje van onze adem;

je naam, ongezegd.

    Wie wist het eerst dat damp bestaat uit nullen en enen

Gedachten zich als camera’s tegen ons zouden keren

We dragen sleutels van huizen zonder deuren

Delen tweehonderd vrienden zodat niemand er bij kan

En steken in het voorbijgaan een duim overhoop

    Het zingen in mijn hoofd wordt op afstand geregeld

Ik denk niet dat het zin heeft om daar tegen te stemmen

Nieuwe modellen halen mij in al stijg ik twee graden per dag

Een zee van dakloze toeristen warmt op achter de duinen

En wij maar water dragen en toestemming vragen om te sterven

Ik zou dit land glad willen trekken.

Het gebral uit elk dal

van dialecten ontvlekken.

De nutteloze rots verpulveren

tot iets boven N.A.P.

en land creeren uit zee.

Al de lauwe vrouwen weghouden

van hun precisie.

De massa macho Maserati-rijdende miljonairs

bezwangeren met de horizon

van een nieuwe polder.

Bewegingloze bergen

laten verstuiven als zand,

zodat geen steen

zich boven de wolken verheft

en de hemel hemelhoog blijft

met onbereikbare goden.

het is net, zegt ze, alsof de lucht

begint te trillen op de momenten

dat alleen ik naar de takken kijk

het gebladerte dat loslaat en valt

alsof mijn blik het aanwakkert

een soort sterfte teweegbrengt

wil je, vraagt ze, morgen samen

met mij naar de bomen kijken?

ik twijfel,  laat haar eigenlijk liever

geloven dat ze de herfst aanstuurt

Ze verwacht het. Vandaag of morgen.

Terwijl ze in de balken kijkt. Zijn hand

die grijpt en open plooit. Haar lijf

dat zonder morren neemt wat komt.

De man die komt log als een dier.

Dan neerzijgt bij het vee en slaapt.

Terwijl zij wakker blijft en dagen telt.

Een tafereel dat zich bij tijd herhaalt

en haar verbaast. Vanwaar zoveel

geweld? Het antwoord komt als haar

schoot verzamelen blaast en zij spontaan

de dijen spreidt. Wat in haar werd

perst zij eruit. Een schreeuw beslecht

het pact dat ze met zijn driften sluit.

GEPROLONGEERD

Soms als ik een sok aantrek

ben ik weer de schooljongen

uit het rijk der vanzelfsprekendheden

de bushaltepaal, de fietspomp, rode kool

toen vroeger een zaak van je ouders was

later de staartdeling van de volgende klas

en volwassen een film voor grote mensen

er ging wel eens een opa dood

maar alles zou blijven zoals het was

naar de kapper, brug open, lekke band

het ging gewoon door

aan niets kwam een eind

maar niet heus

nu is het wel genoeg

de zee heb je de eerste keer gezien

en dat zeulen met herinneringen

goddank kun je tijdens de voorstelling

stilletje de zaal uit sluipen

het tegenlicht in

of zullen wij het aanzien

blijven tegen beter weten in?

Vandaag moet iedereen het zien. De grove spatader, 

het kwabbenland, het borrelende navelbad, de striae

van een rimpelheup, de allerkleinste schedeldeuk. 

Vandaag is er geen hoongelach. De rauwe braadlap 

vindt zijn spiegelbeeld in wat hij was of wie hij wordt,

een belhamel of mopperpot, versmeltend met het zand.

Schaamte is hier schaarse munt. Men rolt duinen uit 

met wuivend vel en wentelt zich in Croma Light, jaagt

topless duizend kwallen op en spurt met rulle naad.

Vandaag lig ik, een lijkwit vod, midden in de blote wil. 

Ik vind een zwaargewonde vlinder, leg hem in het gras 

en bal mijn vuisten naar de zon. Dit lijf mag niet kapot.

Iemand neukte me in slaap

toen je weg was

je belde me wakker

met de stem van altijd

wat je handen deden

wilde ik niet horen.

Er hoefde geen rekening betaald

geen kind getroost

geen god begrepen

het was al genoeg

om uit het donkere raam

op de rivier toe te zien.

op sommige dagen is er zowaar muziek,

een harp in hoog register, regenwater

dat sijpelt in riolen, de winterwind

die door de takken dwaalt als ontstemde

violen en ocarina’s in belendende kamers

gegrom, onafgebroken, motoren,

kathedraalorgels die infrasoon de wereld

draaiende houden, soms ook zijn er

kleuren, avondlijke, van water,

vlaktes, waaruit saaie eeuwigheid stijgt

en bovenal een god die als een luie gras

kauwende cowboy achteroverleunt en fluit

heel helder zagen we de dingen toen nog niet

er was de angst voor de zon die de aarde

over vier miljard jaar zou verzwelgen en

we wisten dat er langer dinosauriërs waren

dan mensen, het hield de wereld in evenwicht

we konden ons voorttrekken, van angst naar angst

zoals je je voorstelt de overkant naar je toe te trekken

op een pont, je coördinaten bepaalt aan de hand

van opgespoten eilanden vol woonflats en hotels

er is een kans dat ons heelal een cel is uit het lichaam

van een reus, een dom en aapachtig wezen in een grot

dat je in de spiegel kijkt, in jezelf geen mens herkent

steeds meer je lijf uitgroeit, er iedere nacht uit treedt

dat een kwade geest je in je slaap bezoekt en je bezit

we zaten in ballenbakken op verjaardagsfeestjes

vertelden elkaar spookverhalen: zorg dat je nooit

wakker bent om middernacht en zo wel, verschuil je

dan onder de dekens, anders komen doden je halen

ik wou alleen dat iemand me gewaarschuwd had

voor de onmeetbaarheid van dagen, woeste maar

ledige gebaren, schuldgevoel en wrok, het besef

een van anderen te zijn, zinloos maar vol doodsangst

dat je alleen in bed ligt maar alles nog te vrezen hebt 

ik werd geboren

op 20 januari

1974.

een dag later

– de versgeperste

lunchpauzegedichten bij ‘t ontbijt –

sprong arends zijn raam uit

& dood tegemoet.

gelijk had ie:

er is slechts

plaats

voor een van ons.

verweesd als een wegwijzer,

bijvoorbeeld die van hombeek 7.

je leven lang gedoemd om zeven

kilometer van hombeek vandaan te zijn,

terwijl hombeek je bestaansrecht geeft.

je bent geadopteerd, hombeek is

op zijn minst de vader die je niet kent,

het bedevaartsoord achter onherbergzame bergen.

ik zag wegwijzers zo scheefgetrokken

dat het leek alsof ze naar hun eigen

bestemming toe neigden,

natuurlijk doch frappant.

ik ben hen altijd gevolgd.

Je zei ga alweer bij je weg. En ergens dacht ik

dat het misschien nu wel voorgoed zou zijn.

Dat ik mijn poppen in moest pakken en alles

wat ik van vroeger wist nu beter kon vergeten.

Ik ben lang te lang bij je gebleven. Nu zijn er

bijna geen laarzen meer die droog houden bij

echt verdriet. Laat staan. Een paraplu voor

onze jongste.  Een auto rijdt door de tuin.

De man klopt op de deur. Stopt eerst nog

zijn voeten op de mat. Loost het zand. De

schuld. Knikt verder vriendelijk maar zwijgt.

Koffers verdwijnen in een achterbak. Je zegt

niets. Loopt nogmaals binnen en verschiet

in omhelzing. We breken af in halve zinnen.

Ik zei als altijd netjes mijn gebeden,

totdat ik op een ochtend als klein joch

dacht: “Ik ben ik en niemand anders, toch?”

Ik zei het zacht, trillend in lijf en leden

en van het universum restte nog

een zolderkamer, ik was afgesneden

van mama en de juf en God. Beneden

zag ik de straatlamp: spel en zelfbedrog.

Laatst heb ik weer aan deze zin gedacht;

de kat zat bij het fietsenrek. Hij rende,

toen hij mij zag, naar mij, waarna hij zacht

zijn knipperende ogen tot mij wendde,

of iets, gegroeid vanuit een oerknalkracht,

mij zocht en had gevonden en herkende.

Klassenfoto

Mijn moeder had mij in die roze jurk gestoken,

die met dat kraak-wit kanten kraagje uit de was,

want ik moest op de foto met de hele klas,

ik moet naar zeep en tandpasta hebben geroken.

Die roze jurk kon mijn herinnering nog bewaren,

de rest is vreemd van ingehouden vijandschap,

de strenge juf, haar naam is weg – wat was ze knap –

en al die ogen, die hardnekkig blijven staren.

Dat lange kind met die verveelde mond ben ik,

met die onkinderlijke, verongelijkte blik,

die straffe motoriek, in rust nog manifest.

Geen mens weet van een kind, van ’t lijdelijk ervaren,

hoe angst en onbegrepen straffen niet verjaren:

ik blijf het boze vogeljong uit dat verstoorde nest.

De grachtenziel verdroeg al vele jaren

de onvervulde hang naar het volmaakte beeld,

een weergave van hen die boven waren:

de muur, de bogen en de ramen,

de wolkenlucht vooral en hemels licht,

het riet, de ketting van de brug, de zwanen.

Een gracht is zoveel meer dan water.

Het lukte nooit, al was de dag nog onontgonnen,

er was allicht een meerkoet die naar eten dook,

een visser in een roeiboot of een desolate jongen

die stenen naar de eenden gooit.

Ze kwamen in een bootje, het kon een tweeling zijn

of koningskinderen, hun schouders rond,

een open hemdje, een rieten mand met wijn en brood.

Ze zagen niet het hemels licht, de bogen en de ramen

versplinteren in glinstering,

noch hoe hun naam door jonge zwanen werd gedragen.

De boot valt stil. De spanen in het water

als wijzers van een klok, voor even uit de tijd.

De jongens, half ontbloot, ze kussen, voor het eerst,

jong en zo bedreven want zo vaak gedroomd.

De grachtenziel ontwaakt, geen golf, geen rimpeling,

alleen volmaakte dubbeling: vier jongens en twee boten,

en toch één: boven schijnt geheel beneden,

en onder gaat daaroverheen.

De zwanen dubbelen hun vleugels in gebed

voor eeuwigheid en amen en fluisteren het wonder:

voor altijd, altijd samen.

Wanneer begint een ijspegel te smelten,

op welk moment ontbindt een lijk?

Ze wisten naderhand niet wie als eerste zei:

‘Ik heb het koud, misschien moeten we maar gaan,’

of wie als eerste roeide.

De spiegel brak, de ketting van de brug, de bogen,

ze raakten al hun moeders kwijt, de zwanen waren weggevlogen.

Er was weer ruimte, er was tijd.

De jongen aan het laatste bed van zijn moeder

zegt de dingen  die je dan zegt omdat je het ooit

gezegd wilt hebben en het nooit uitkwam

toen de dagen nog bleven komen.

De moeder had geen knop voor stand-by

haar blik drong door muren heen

ze hield van drama

nu is het echt

Ze slaapt tegen de pijn en de jongen ziet

hoe de verhoudingen hetzelfde zijn

vader, zusje en hij, uren reizen voor de minuten

die over zijn, in de gekopieerde kamer

straks wassen ze haar lichaam

niemand sterft met haar mee.

Middernacht, langs het water, het dagelijkse

rondje met de hondjes voor het slapen gaan,
kwamen er vanuit het oosten zeven stijgende
lampionnen aan. In hun kielzog, haast on-
hoorbaar, klonk nog wat gezang —zij leve
lang, zij leve lang— maar vlak daarboven
ging hun licht z'n zwijgende gang in een stil
zweven over mij heen. Het was alsof het was
een wonder, maar daarin stond ik wel
alleen. Geen kerkklok, niet eens een sms-je
waar ik was gebleven — alleen de honden
keken even met mij naar boven. En, ver, ver
voorbij de traag bewegende stroom, zag ik
ze, uiteindelijk, als late sterren doven.

dromen is zo licht mogelijk denken
dus: neem een landschap mee naar bed

een horizon, twee kusten en daartussen
een school vliegende vissen
in de duinen dieren die met trillende oren
wachten op het vallen van de nacht,
als alles wit wordt

de nacht zal langzaam groeien,
het water lichter worden dan de bossen,
luchtbellen veranderen in vogels,
de maan in een thermostaat

ik schuifel naar het uiterste puntje,
de breuklijn tussen geboorte en heimwee
aan mijn linkerhand de zee,
aan mijn rechterhand het zand
en ik daartussenin

Langer dan de torens, trager dan de treinen, borend door de nacht en slapend bij de zwijnen

Hou ik van staal en wolkenkrabbers, droom ik van auto’s en van wetenschap

Maar mijn lief is gewoon een serveerster, mag dat?

Koop dan een nieuw hoofd

net als ik, leg je oude hoofd hier in mijn schoot ik zal er goed voor zorgen

Of in de rekken van de supermarkt, dat kan ook, iemand anders ruimt het wel op ­

daar zijn mensen voor

Ga zelf zonnen in het midden van de nacht, bovenop het dak, dat heb je wel verdiend

Eet snoepjes gemaakt van geld en geluk en vraag je af of het waar is wat ze zeggen

Tel de calorieën

Hebben gummybeertjes alleen maar kleur en geen smaak? Is dat ook een complot?

Weet je, ik zou je kunnen kussen met mijn nieuwe hoofd

met mijn nieuwe mond, mijn nieuwe tong

maar wij zijn werelden van elkaar verwijderd, jij en ik

Vóór mij is het donker, donder, licht en vuur ­- ik zie niks en ik hoor niks, ik ben een blinde muur

Vóór jou is de hemel, wolken en sterren

en je zegt dat wolken gewoon de binnenkant zijn van sterren

Of zoiets, ik lette niet goed op. Gewoon de binnenkant van sterren

Die naar buiten komt, als druiven gevuld met lichtgevende inkt die openbarsten in water ­- nee in koffie -­ nee in cola

Je slaapt met de kerstverlichting aan, zeg je, het hele jaar door, uit angst of misschien uit hoop

dat het morgen feest is

Werktuiglijk legt hij de stenen, roert in de specie
peinst een paar sigaretten lang.

Achter die stralende façade, de kleurpanelen spiegels en ramen,
schuilt een oneffen skelet van betonnen pilaren,
een stalen geraamte, muren van ruw en onbewerkt steen.

Ooit was dit een verlaten perceel.

Hij heeft aarde verschoven, bekistingen gefabriceerd,
fundamenten geplaatst, steigers beklommen,
de afgrond getrotseerd. 

Hij kent de pijn, de blessures,
de scoliose, hij kent de hardheid van de metalen,
hij kent de consistentie van het cement.

Hij is degene die de troffel hanteert. 

Appels oogst je tot oktober,
jij hoopt dat je donkere angsten
buiten treden tot in jouw vuisten

Appels oogst je tot november,
zon ziet ons met hetzelfde licht
je weet het niet: alles is voorbij

je longen en lever zijn bruinrijp
Je navelstreng verlangt naar een begin
een kort leven aan hoogste bomen

gesprongen bij zoveel hongerige voeten

Appels oogst je in je zondenmand,
want daar hoort het,ver van je wassendromen

maar je weet misschien:
maagdenappels bekoren enkel magen van brons

Maar ik pluk je met jong bloed 
doorzoek je huizen met een dode klok
desnoods met alle kleinste wijzers in de wereld

Appels oogst je voor de dorst of honger:

zonder angst voor slangen of schaamte

bijvoorbeeld hier naakte huid, zacht vlees,

zie mijn tuin met of zonder Eva

zoet guillotinegeluid;dit is leven op tanden

bijt goed, en proef de trage ogen van

mijn kijken. 

Ze leunt met lengte achterover

Duwt zich zacht tegen de muur

Ze drijft over de achtergrond

De fijne streken rond haar mond

Gekraste lijnen draaien alles rond en dan

Het donker haar, Maria’s doek

Je vouwt een kommetje van handen

Om haar even op te vangen?

Te zien of ze haar ogen opent

Om te horen of ze zucht

Ze bestaat als een herhaling

Alsof Munch haar maken móest

Als een eeuwig dwingend droombeeld

Als een moeder die je roept

Dat heb ik weer

Dacht ik

Misschien is zij wel de eerste mens op aarde

Die niet doodgaat

Doodgewoon niet doodgaat

De allereerste mens die niet dood kan

Niet kapot te krijgen is

En hier eeuwig blijft

Zingen en tieren!

Eén seconde maar hoor..

Maar de volgende dag weer

En de volgende dag weer

En de volgende dag weer

En alle daarop volgende dagen weer

Tot de rits het niet meer deed

Gelanceerd door je stoel tot voetstand.

Op defecte hartklep laatste kraakbeen naar de voordeur.

Verhalen oud en krom, chaos van geld

en goed, pil en paperas, vlees dat is aangebrand.

Gele vlekken die nog troebel werden: turen

door je ooghoeken naar mij, je eigen bloed. Een knipoog

en het is goed, een sprankje lente

in een eindeloze winter die geen cyclus kent.

ik heb me voorgenomen na tien uur

’s avonds geen filmpjes meer te kijken

waarin mensen hun oor verliezen

de laatste keer dat ik me daar niet aan hield

droomde ik over bushokjes

mannen met honden

en een onbedwingbare drang om kopstoten te geven

soms loop ik als ik ’s nachts wakker word

naar de kraan om mijn handen te wassen

dan trek ik mijn pyjamabroek tot over mijn navel

en keer mijn kussen om

met mijn handen op mijn buik

stel ik me voor dat ik zwanger ben

de rest van de nacht droom ik over verjaardagen

Stil Pinksteren; haar stem die zwak wordt

haar hand die naar de kast wijst waaruit

ik haar oude sprookjesboek mag pakken

het is van jou nu, zegt ze; ze kreeg het

zelf van haar vader op een middag in

een nog ongeschonden Rotterdam

hoe klein ben ik toch weer vandaag

hier lopend door een straat met dat 

grote boek onder mijn arm geklemd

in een geur van zand en bloemen

met iedere regendruppel sterker

terwijl de hemel donker kleurt

Stil Pinksteren, ondanks de vogels 

die hun nesten een voor een verlaten

hun wiekslag en hun schril geroep

ze herinneren je de hele dag aan haar 

breekbaar hoofdje in twee kussens

gezicht geen tel uit je gedachten

ook al dwaal je bij momenten weg

op de zachte hartslag van haar boek  

niet gesloten; alleen doorgegeven

Zij het middelpunt in kringen die er niks toe doen

het merendeel obstakels en een paar hulpstukken

zoals een leuning, een voetveeg, een persoon,

een tafelpoot, een telefoon

ja, met je moeder, heb je even

het gaat namelijk over de kat

ze heeft me gekrabt, drie keer en ze...

Mam, ik doe het kind in bad,

ze zwijgt gebelgd, legt neer

de tegels zwijgen mee, de wc klemt de deksel op de bril

de spiegel slaat zijn ogen neer, op mijn schouders rust een schilderij

in een vergulde lijst, een landschap, met een verre weg

het kind wordt koud, ze roept, glijdt uit, gaat kopje onder, huilt

en ik doe mee, samen krijsen we het uit

niemand wil een gekke moeder.

Daar in de schemer

en chaos van takken

strekt een schreeuwende ziel

zich uit, zover hij kan

Geef me wat, maan

geef me wat

maar dit is niet de nacht

De wil drijft langzaam weg

naar het zwarte zwart

waar geesten eten

al wat tot hen komt

De kiezels, zij wel

zij zijn verlicht

in veiligheid

Voor nu, althans

Het is niet zoals in de reclame

op parelwitte stranden met palmbomen

en blote jongens en meisjes in bikini.

Het is niet zoals in dagdromen

met korting op hagel en Hegel

zoals een stuk zeep dat geluk heet.

Het is niet zoals op de scène met tomaten

en dure gewaden in de coulissen

wanneer het applaus in je hoofd dramt.

Het is niet zoals in de speeltuin

wanneer je in plassen springt om het gespetter

om je natte broek.

Het is wanneer je struikelt met je vlindernet

je ’s avonds toch

de vleugels stilzet

op naalden.

Olaf heeft een bril

en ogen die naar beneden kijken

ik wil zijn hand vasthouden,

niemand kan ons horen

de juf schrijft

'luider praten' op de stippellijntjes

in ons rapport

Olaf komt op mijn partijtje

we gooien steentjes

uit de zitkuil in de sloot

Olaf's polo ruikt naar onze zolder

en de zon.

Olaf tekent op maandag

een verhuiswagen

in zijn schrift.

Ik teken een spin in een hoek

en vind hem mislukt.

Sinds Olaf weg is

verstaat niemand mij meer.

op wisselsporen valt de schulp

daar wordt een etiket geweekt

op het snijvlak van koud water

vind ik mijn toevalstreffers

ze herinneren me aan de kreukels

die je strijkt met blote handen

en ik deel mijn fruit

het glas wordt warm als ik schep

De onderhond

roert zich, zijn kaken klappen, zijn tanden flikkeren

en zijn vacht glanst

klaar is hij, klaar met onderliggen, hij wil geen

onderdaan meer zijn, wil zijn buik

niet meer tonen

hij wil zich van zijn angstjas ontdoen, wil zich meten

met de anderen, laten zien dat hij er is maar vooral dat bang zijn

iets was van gisteren

dus hij grauwt en hij gromt, hij daagt uit, noemt de

anderen zijn naam en vecht als het moet en omdat

hij wil

en later, als de avond valt,

huilt hij zijn tanden bloot en likt hij tevreden zijn wonden

We hebben vrijwel alle steden niet bezocht,

we hebben vrijwel alle paden niet gelopen,

we hebben vrijwel alle zeeën niet gezien.

Een paar steden bezochten we samen,

enkele paden liepen we samen,

één zee zagen we samen.

Van alle steden een paar,

van alle paden enkele,

van alle zeeën één.

Maar samen.

Meekrap heet rood te zijn. En wede grenst
aan blauw. Inkt van zeekat, lampenzwart,
alles kan ik aan. Rauwe sappen, andoorn
tegen slangenbeten, bes van sporkenhout.
Niets laat ik rusten. Er moet geen vlies op staan.

Lakmoes en saffloer, een smak van Pernambuk,
iets wat insecten weert. Schildluizen van de eik.
Wow, het ziet al rood. Paarse dodekop, lazuriet.
Ook al kosten ze een fortuin, blindelings
weet ik waar ze op mijn rekken staan.

Wie hier aan de slag wil gaan en schildert
wat niet te schilderen is, trekt krijtwit
met mij weg. Met opgeheven hoofd, met
ingehouden adem, koelie ben ik, koelie
zal ik zijn. In dienst van de pigmenten.

Zie dit eens aan: lang lijf van lichte zeden,

door een krankzinnige bijeengeschroefd,

gemazeld en gepokt, gepukkeld en doorgroefd,

beademd en bekleed, gestoomwalst, overreden,

begiftigd met gevoel, doorsneden door rivieren,

gespleten als een tak die door de bliksem werd geraakt

De spiegels in dit huis heb ik niet hoeven breken:

ze spatten uit elkaar, spontaan op mijn verschijnen,

een rat bleef zomaar dood, de kat in de gordijnen,

de buren vluchtten weg en lieten taal noch teken,

de brievenbus bleef leeg, de koelkast en mijn bed

- al zal 't niet nodig zijn dit laatste te vermelden,

zelfs in de peerboom zijn 't de eksters die mij schelden

Krom ga ik door de lasten die ik van geboorte tors,

dit lijf een spookhuis waar geen wetten gelden,

een niemandsland, doorsneden door rivieren

van lichaamssap en slijm, van etterende wonden

en meer, kus dit verkoold skelet

voordat het wordt gevonden

kasten vol met wat

moet ze nu weer aan

stoel in de hoek

ter overpeinzing

het grenen bed

het traagschuimmatras

de ramen op het zuiden

en het licht valt

dermate zacht

dat het pijn doet

Mocht ik een keer op tafel dansen,

kijk dan niet, denk aan de afwas

of desnoods aan mij.

Geef me de vrijheid om te zeilen,

mijn armen omhoog, boven een dal

met jodelaars en bergmarmotten.

Stuur mij je dagboek,

ik scheur de bladzijden een voor een

ongelezen uit hun band.

Straaljagers schrijven je naam,

de caissière heeft jouw wimpers

en ik kan ruiken waar je liep.

Aai mijn bolle rug,

als ik losbandig voor je zing

en op mijn knieën naar je zoek.

Het lukt me wel een held te zijn

en tegelijkertijd van jou te smullen,

met slagroom op mijn wangen.

ik speelde visje met jantje, dan was

ik de vis, dan was het zeil het water

ik had meer strik dan haren, ik moest

een versje opzeggen - de spin sebastiaan

voor mevrouwen met forse borsten

ik had schrik, wist ík wat een drang was

ik danste glimwormpje met een lichtje

op mijn hoofd, ik danste onder visnetten

i’am your venus, i’am your fire, yeah baby

she’s got it. ik schrok, wat deed die hand

onder mijn hemd, ik had zuigzoenschaamte

ik zat op het schellinkje niet te snappen

wat ik zag, ik zag antigone en spoken

speelde toneel in alleman, ik speelde meisje

Het uur dat alles raast, zonder verstand.

Gas blijven geven tot de brug weer sluit,

neem! een kakelende moeder op de motorkap.

Ik ken een volk dat aast op vrije ruimte.

Ik ken de wachter die het bedient met bomen.

Het stuurt zichzelf met honden tegelijk op pad.

Kilometers bumperkleven, pik aan schoot,

mens en dier in een ritueel omarmen.

Hoe lang nog voed ik apen, de kaken

van de macht? Hoe verder ik van huis.

Ik, keizer van kantoorprimaten,

mijn leger komt de wijk niet uit.

Maar ik geloof in de seconde die beklijft:

één woord van de man in flarden. En ik rij.

voor de beste verstandhouding is het wijs dat man en vrouw hooguit twee jaar

in leeftijd uiteenlopen. daarbij mag de vrouw geen dag ouder en, daaruit spreekt

evidentie, geen millimeter groter dan de man zijn.

man en vrouw beschikken over dezelfde haarkleur, dezelfde kleur van ogen

en zij redetwisten nooit over de kleur van de auto. de kleur van auto’s

is te allen tijde grijs.

zodra de man vergrijst, kiest hij uit de staatscatalogus een vestaals speelkameraadje

van huwbare leeftijd in wiens bijzijn hij nooit aan de huwelijkse staat denkt.

de vrouw kent geen afgunst.

wanneer zij in haar kapsel een grijs haar ontdekt, laat de vrouw de breinaalden

vallen en snelt meteen naar de verzorger van kapsels voor een kleuring. dit alles

is van groot belang voor de goede orde in de staat.

het staat de man en de vrouw vrij voordat zij de natuurlijke haarkleur verliezen,

geen dan wel twee kinderen te nemen, twee jongens of twee meisjes. een jongen

of een meisje en een jongen en een meisje staat de staat niet toe.

zijn man en vrouw niet langer kinderloos, verhuizen zij naar een eengezinswoning

met een slaapkamer van exact dezelfde oppervlakte en exact dezelfde inrichting

voor elk kind in één van de daarvoor bestemde wijken.

het is bij de jeugd dat de beste verstandhouding begint.

Sterk water

Je hebt haar op sterk water gezet

in een grote glazen pot

dobbert en drijft ze

staart ze op een plank 

kijkt roerloos naar je uit in de verte

glad en schoon als een kwal

Jouw kelder is haar skelet

haar blozende wangen en perfecte borsten

knikken ijverig met je drempels mee

eens per week in het donker daal je af in je blootje,

je pakt de pot van de plank, je doet de deksel eraf,

alleen jij kan erbij en zij barst eruit, en voordat je het weet

glipt ze naar je toe en tintelt ze drie uur lang liefde zonder botten

als een voet die te lang in een te kleine schoen heeft gezeten.

de rook trekt naar andere plaatsen
dan waar we rijden.

we gaan langzaam langs de pluimen.
jay luistert enkel nog naar de autoradio,

niet naar mijn repeterende vragen. waarheen,
wat we hier willen bereiken.

waarom we de stad in moeten nemen
wat mijn rol is in dit verhaal

maar al mijn zinnen beslaan tegen het raam
en op grunge trekt jay de leasewagen

langzaam door de buitenwijken heen.
geknepen ogen. een landheer

met een mokkend paard. manen
die niets meer van donkere oorlogen moeten hebben.

ik wil weten waar we zitten op de lijn
tussen verdwalen en precies de weg kennen

maar ik vraag niks meer. de rook trekt zoals de antwoorden
langzaam om ons heen.

Bij zonsopgang verzamelen alle mannen in onze straat

Ze lachen opgelucht, geven handen en kussen, drukken hoofden

Hun pak dragen ze groter dan wij dat van hen verwachten

Hun feest vieren ze inniger dan wij ons dat nog herinneren

Vieren doen ook de teugels aan de Jordaan, de Eufraat en de Jarmuk

Alle mannen verzamelen: zij met de handen achter het hoofd,

zij met de gewapende handen, zij plots zonder hoofd

Voor ons wordt alles opgenomen, voor ons wordt alles uitgezonden

Want vergeet niet: bloed dat niet bindt, schift. Alle zonen

zingen en drinken, hun handen slaan, vergeet ons niet,

ons niet. Rivieren kleuren ten bewijze. Ook taal gaat over in tanden.

Wij houden al onze ogen, ja, onze grote ogen hard.

Deze weg, deze dijk, dit groen en grijs moet

heel langzaam weer inzinken.

Recentere beelden gaan er vaderlijk voor opzij

en buigen lichtelijk

hun betekenis erbij.

De bladeren van de bomen hier

vergeelden jaren zonder mij.

De wind geneest het hinken

op onnodig veel gedachten.

In de takken daar van die

gelaten populier

daar aan de overkant hangt

de vormeloze schreeuw nog van weleer.

De wind reed onbemand

voorbij, nu net nog weer.

Hij heeft stenen gezocht, hout.

Misschien bouwt hij hier een huis

met een veranda aan het water

waarover hij kan uitkijken straks

als hij tijd heeft voor zijn dromen.

Er niemand meer is die

de schommelstoel wil delen.

Hij is altijd met tevelen.

Zeker ’s nachts als hij al lang

niet meer slaapt maar wel nog

doet alsof en de volgende dag

als eerste de ochtend opent.

Later pas gooit hij het hout op het

vuur, de stenen in het moeras.

Hij zou zelf willen verdwijnen

maar blijft bovendrijven.

God wil zijn achternaam niet zeggen

ik wijs hem zijn rechten en de grond waarop

de aanklacht rust, de afdruk

van zijn vinger geeft licht af

in het duister ghetto onder het behang

juichen de malechisten, de patronen

van de profeten sluiten ons naadloos in (van binnen).

Het twaalfde uur nadert, de verrader zakt door zijn lot.

De stilte van de muren wordt met weerlicht afgebroken.

De aanhouding klopt niet met wat geschreven staat

de verdachte vat woord, bewijslast verteert tot

geloofrook, wondervuur, kachelpoets.

Ik noteer: verdachte als vlam ontsnapt, te elfder ure.

twee mannen komen

op hetzelfde moment

uit de voordeur

het is ochtend

op een zondag

met een brood onder

mijn armen en een

versleten zebrapad

tussen ons knik

ik hen tegemoet

we komen allemaal wel eens

terug van Thailand

of repeteren een musical

op de stadsbus

ze geven elkaar

een handdruk

het voetpad trilt

een beetje

ik voel in mijn jaszak

aan een vergeten muntje

van twee cent

en laat het niet

meer los

Ik aai je hond. Je geeft me de foto
van twee kleine zusjes in de sneeuw
we droegen knalrode laarsjes

Nu, schoenmaten later, is het lente
Je zoemt. Neuriet bijna. Over de liefde
Sinds je hem kent schrijf je gedichten

Sinds je hem kent schrijf je gedichten
Zal je dichten?

Over een met sneeuw bedekte rozentuin?
Over voetstappen, steeds verder uiteen-
lopend. Een hond die snuffelt, huilt
Zal je schrijven over een hond die huilt?

Als we afscheid nemen, roept m’n hart:
laat mij je muze zijn.
Ik zeg: groeten aan je man

de professor draalt

rookt een sigaretje op de gang

schraapt zijn keel, de halve les nog voor de boeg

in de pauze lees ik een bordje

of we het ook schoon willen houden

vanwege stakingen door de schoonmaakploeg

dan rookt hij nog een sigaretje in de klas

en vage citaten beslaan de vieze ruiten

hij heeft het over gaucho´s die koninginnen worden

na de les op vrijdag drinkt iedereen stella op de patio buiten,

spreekt iemand mij voor de derde keer aan in het duits

de professor komt nu achter zijn biertje vandaan

en zegt dat voor sommigen de wereld net zo klein is

als een pretpark voor een reus - voor sommigen, zegt hij,

grinnikt besmuikt wanneer hij me aankijkt en snuit hij ostentatief zijn neus

Ik zag je kleren ruimer worden

je oogkassen dieper en ik werd

een steeds slechter mens

ik amputeerde mijn handen

voor de zekerheid, voor achteraf

ik speelde je moeder en

hief mijn stompjes in de lucht en

ik zei spring niet en je

antwoordde ik spring niet

ik val

Wij vallen in volgorde van opkomst

Uit een blakende buik

Dronken naast het doel

Wij schudden onze schoenen leeg

Overeten ons met strenge woorden

Blazen de kou uit het brood

Het is de boom in het veld die opzien baart

De bolle kelk van de lucht

Het spiegelschrift van de wolken

Wij worden groots opgeleverd

Dragen ons verdriet aan de buitenkant

Drijven hoog boven het land

We hebben de huizen geteld,

de muren, de maan, en op één

hand het licht. We telden de tijd,

de knopen aan onze jas, en op

onze duim hoe het was. We telden de

sneeuwvlok die niet wilde smelten, 

de schering en inslag van de seizoenen.

We hebben het gat in onze stiltes geteld,

het koperen slotwoord dat niet wilde breken.

De veters, de kruimels, de rafels aan

onze huid, aan ons huis, aan het kind

dat maar niet kwam. We hebben de

sprookjes geteld en verteld alles bij

elkaar opgeteld vielen we uitgeteld

weer in slaap en zijn nooit meer wakker

geworden.   

het voordeel van ziek

zijn: geen oorverdovende

middelen nodig om jezelf

breiend terug vinden in het

huis van je ex met de zilveren

schoenen die nu zonder

werk is en daarom iets over

het Bruto Nationaal Inkomen

in zijn boekenkast heeft staan

zijn eigen muziek niet meer

kan verdragen en jij het uit-

knopje niet kunt vinden

op jouw leeftijd nog een

studentenkamer moeten

zoeken die allemaal te klein

of te vol (spullen die er niet

uit mogen) en vooral veel

te duur. dan maar op en neer

met de trein naar Rotterdam

en je woont helemaal niet in

Rotterdam. in je klamme

nachtjapon terug bij af

terug bij rechtsdraaiend

woelen

waaierpatronen

Ik weet dat tegenwoordig ongeregeld

beter staat, het hinken op twee benen

meteen voor kunst doorgaat, ongeacht

het feit dat al het losse zand niet meer

bijeen te vegen valt. Toen ik zag dat je

drie hoofden had, viel me de gedachte

in dat schoonheid niet is voorbehouden

aan hoeveelheid, maar aan wilskracht.

Je lijkt je stijl hoofdzakelijk te ontlenen

aan de sociale omgeving van het stadje

van je geboorte, gewend aan de koude

blikken van mompelaars en halfzachte

karakters. Je lot is chronisch bezegeld

door wat je bent, maar op verandering

moet je niet hopen, zeker niet wanneer

je gedrieëenlijk bescheiden glimlacht.

Als ik weet dat wat ik ga vertellen

je gaat breken niet je botten maar

dat waar je net aandacht

Het tijdstip waarop bepaalt

voor altijd welke dag het was

woensdag.

In een flits zal het nieuws

zich in je hersens stansen van daaruit

ontsluiten naar het netvlies.

Ik weet het je zal de straten nooit meer

benoemen als je de muziek niet meer kan horen

Wanneer vertel ik het dan?

In de ochtend hangen parken gespannen als handdoeken te drogen tussen

gebouwen en metrostations, kraaien als knijpers op de omheiningen in bomen waar ze alles vasthouden wat zich anders roekeloos om laat waaien

wie in deze stad woont hoeft zichzelf nooit te zoeken, op ieder plein doen ze voor hoe je wel of niet moet worden, leggen ze je vast met vetkrijt op de stenen en toch weet je dat de regen, dat de regen het, dat weet je.

Ze praten er sneller zodat stilte een ademmoment wordt, niemand kan zij bijhouden en rennen heeft haar nog nooit tot het uiterste bewogen. Het liefst zou ze willen drinken, haar verstand verlichten en iedereen omhelzen  die overdag net als zij, niet aangeraakt wil worden.

Een mevrouw op een bankje geeft zichzelf steeds opnieuw schouderklopjes: wie zo ver is heeft geen achterban meer nodig, daaromheen ziet ze mensen die als duiven ontpoppen zich iedere kruimel waard vinden, geen twijfels lijken te hebben over hoe zij bestaan zonder dat iemand hen nog voert, wie het licht op de gang uitdoet als de rest hem gevlogen is.

Plastic tasjes van stokbroden doen haar  steeds denken aan het telefoontje

 waarvan de draad nog altijd als een fossiel in haar vinger staat gewikkeld, midden in de nacht: hoe een stem die haar lief was fluisterde dat tomaten openbarsten bij te lang en dichtgeknoopt, een hoofd ook niet eeuwig vacuüm

kan blijven maar wees vooral niet ongerust, ik heb het je nu toch verteld, ken je ochtend waarbij het daarna alsnog misloopt?

Weekdier

Hij herkende mij 

aan mijn overhellende schouders

aan de krimp in mijn vertrouwen

en dat ik zelden mensen in mijn armen neem 

maar wel ontroering zoek in zand 

dat zich bij de zee voegt 

wind dat water recht trekt

in een waakzaam weekdier

dat  met een karig aantal zenuwcellen 

naar patronen zoekt

autonoom zijn werk doet 

en bij ongemak zijn stommelende armen afknijpt

voor een blauwe schaduw in een poel, hij begrijpt hoe het is 

een eenmalige gebeurtenis te zijn

en alles te bewolken wat je begrijpt 

later kom je toch weer lachend aangelopen, tweelingzusje

je zou mijn botten moeten breken

om me te zien zoals ik ben, denk ik

de scherpte eraf slaan met een steen

die je opraapt van de grond ver onder ons

of blind zijn om mij te zien maar niet je handen, niet je handen

als je naast me staat niet te dichtbij

zusje in een plat breed land

waar we verderop en morgen

al weer veel te klein in zijn

kijk ik nu naar je zoals een blinde kijkt

naar iemand die kan zien

maar die iemand ben je niet, je ziet me niet

en ik ben niet blind maar zie alleen mezelf niet

kom laten we onszelf bevrijden

nadat je al mijn botten hebt gebroken

als de groene glazen flessen op de plank

maar dat bevrijden waar dan van

ik weet een kaart van een morsdode vader

maar waarvan is dan die kaart

en wat voor een, een ansicht aan een moeder of

een landkaart, waarop staat

wat zij het laatst hebben gezien

je zou mijn hoofd moeten breken

om hem te vinden

ik zou het vlies van je denken moeten trekken

om wat we in leeg land niet zien

 een glazenwasser wast glas op de zesendertigste verdieping

van een gebouw waar dingen gebeuren die hij niet begrijpt,

maar die wel gevolgen voor hem hebben.

je kunt daar monsters bij bedenken

en een rituele dans met drietanden

om de directietafel,

maar de realiteit is

dat er mannen aanschuiven die kanker krijgen,

die oud worden en vergeten en besluiten nemen,

die de knoppen indrukken

zonder gevolgen te ondergaan.

uitkijken door een schoon en glimmend raam

over een wereld die geordend ligt

en doorsneden.

De schepping der dieren is prachtig

gelukt: vogels die vliegen, vissen die zwemmen

en poezen die spinnen. Het had echt

niet beter gekund.

Maar toch; ik had zo graag zeehazen

gezien, zeehazen die gezwind over de lange deining

naar de horizon rennen, haken slaande

tussen de schepen.

Laten we daarom de zeekoe inruilen of

de landkrab, de zandhaai kan ook wel gemist; zeker

als we er zeehazen voor terug krijgen,

zeehazen bij de vleet.

Waarschijnlijk bestaan ze al, waarschijnlijk

is er in een archeologisch museum aardewerk te vinden

waarop ze staan afgebeeld temidden

van Phoenicische schepen.

Epifanisch is de zeehaas; zoals de groene flits

bij zonsondergang over een windstille zee. De wereld

schijnt minuten oud en alle leven is nog

maar net begonnen.

Hij keert op zijn stappen terug. Benieuwd

staart hij naar azuurblauwe flikkeringen

die heen en weer slingeren voor grijze gordijnen.

In de drukke winkelstraat zoent zij hem

minutenlang. Jij bent mijn eerste klant,

murmelt zij buiten adem, terwijl zij danst

met haar wassen vleugels stevig rond

zijn lillend hart dat ze optilt. Zeppelins

zigzaggen tussen de gebouwen. Zij

kneedt de vlammen, laat keer op keer

een zandzak vallen tot de manden in

lucht zijn opgegaan. Zonnen die nooit

ondergaan komen nu op voor zichzelf.

Vissen zwemmen door de kamer

tussen tafels en stoelen

die pootjebaden

dobber ik op mijn vloerkleed

de prullenbak drijft voorbij

achter een propje papier

kinderen drukken hun neuzen tegen de ruit

roepen 'wij willen ook'

ik laat ze binnen

in mijn vijver, mijn huis

water sijpelt in hun laarzen

ze spetteren en lachen

schateren 'wonen is niet moeilijk'

springen op het karpet

roeien met armen als riemen

joelend jagen ze de vissen

richting keuken

als ze weg zijn

vang ik de dieren

eet ze -zo gaat het toch-

met smaak

Eline Vere heeft het nieuw aanschouwd.

Het bad waar half Den Haag de schoolslag leerde,

dat je verliet als A-gediplomeerde,

verviel, verdween: te duur in onderhoud.

Nu wordt het op dezelfde plaats herbouwd.

Maar oude boogjes, spanten, weergekeerde

gietijzeren kolommen, de beweerde

Couperiaanse sfeer, het laat me koud.

Want mij is weinig anders bijgebleven

dan vaders vaak wat wrevelige blik

om deze zoon die echt niet onderdeed

– qua zwemmen – voor de rest, maar die zo-even

hoezeer hij ook zijn best deed vaste prik

opnieuw als nummer laatst was aangekleed.