1^e prijs

Hester van Beers

Dat je bij je eerste kennismaking met de dood maar beter het mes in handen kunt hebben, was voor ons een les die we zo goed vonden dat we dit gedicht meteen op nummer één zetten. Op een hele fijnzinnige wijze spelen de zinnen met het idee van daderschap. Het vraagt iets van ons: hoe kunnen we geen dader meer zijn in een wereld die we naar de verdoemenis helpen? We lezen hier een stem van een generatie, een die zich bewust is van klimaatproblematiek en die ook volledig heeft geïnternaliseerd. Zelfs je eigen leed, wil je geen ruimte meer laten innemen. Dat het slachten van een kip vroeger veel erger was dan nu, loopt secuur over in het kwetsbare hedendaagse leven. Het naderende mes in dit gedicht is scherp als de stem van de dichter zelf. We willen hier meer van horen, lezen.

Iets dat leeft

Mijn vader vertelde hoe ze vroeger bij de scouting in de laatste nacht
een kip slachtten. Ik zag bloederige bosgrond voor me, gekraai
van kinderen. Bij je eerste kennismaking met de dood kun je maar beter
het mes in handen hebben, zei hij. Nu huiver ik bij het snijden

van verse broden, de warmte lijkt te veel op iets dat leeft. De jongen
die in de supermarkt de vakken vult, kijkt door me heen en ik ben bang
dat hij ziet wat zich onder mijn oppervlak verschuilt, hoe vaak ik bijna
dader ben geweest. Hoe veel grapefruits ik genadeloos heb uitgeperst

toen ik nog niet beter wist. De voetafdruk van een mens is gemiddeld
drie ton carbondioxide, ik probeer nu soms mijn adem in te houden
en noem mezelf hybride. Mijn tranen koop ik tweedehands,
er is geen reden om nog meer leed op de aarde te laten vallen.

2^e prijs

Pim Torn

In het gedicht dat we de tweede prijs toe willen kennen is er iemand verliefd. Zo bestaan er natuurlijk vele gedichten, maar dit gedicht vliegt het onderwerp niet aan op een allesbehalve zoete manier – sterker nog, het durft zelfs een beetje plat te zijn, ronduit smerig zelfs – en toch ontroert het. Dit gedicht is tegelijk een ode aan de verbeelding, die als je verliefd bent zo heerlijk op volle toeren kan draaien. Moet je je voorstellen dat je zo verliefd bent, dat je zin hebt om samen de koeien te melken terwijl je niet eens koeien hebt. Beelden en woorden die we niet zo snel naast elkaar tegenkomen, worden hier met elkaar in verband gebracht: dat dit gedicht erin slaagt om een pasgeboren kalf met beffen te vergelijken en op de een of andere manier toch ontroerend te zijn, getuigt van durf en beheersing.

Ik ben speciaal voor jou lesbisch geworden

maar dat ik altijd moet huilen
als ik je bef is flauwekul en als ik huil
dan is het uit ontroering.

Er was een nacht dat we elkaar zo stevig vasthielden
dat ik in de ochtend niet meer wist met welk lichaam
ik verder moest gaan de grote plant van motluizen ontdoen 
zoeken naar een goedkope maar degelijke klamboe
de koeien melken
want dat zou ik die dag graag hebben gedaan
als we koeien hadden gehad.

Je moet je voorstellen dat je vulva
een van die koeien is of eigenlijk het kalf
dat eruit getrokken wordt en tussen de
vlinderstruiken en judaspenningen en 
leeuwenbekken en blauwe knopen in onze tuin
wordt schoongelikt.

Ik weet zeker dat je dan ook zou huilen.

^3e prijs

Leen Raats

Dit verhalende gedicht maakte ons nieuwsgierig. Wat heeft deze ik-figuur doorstaan? Langzaam, in een opeenstapeling van aanwijzingen – de titel zegt het al – wordt aan de lezer duidelijk gemaakt wat er is gebeurd. De dood sijpelt door de strofes heen. De taal in dit gedicht is niet mooi gemaakt en daar is een reden voor. Er wordt teruggeblikt op wat er wel is en niet op wat er niet is.

Cumulus

Wanneer ik aan mijn moeder denk
denk ik aan die zondagavond waarop mijn vaders vriendin
mijn broer en mij afzette met de koffers die ik sinds
haar operatie zelf inpakte, de sokken
die ik in de onderste lade van het roze kastje stapelde

voorzichtig, alsof het bommen waren die elk moment
konden ontploffen. In veiligheid geloofde ik
op mijn zevende al niet meer.

Dat mijn moeder de deur van onze sociale woning
met kleine tuin, centrale verwarming en twee katten opende
ze die rode, ietwat te grote trui droeg die zo zacht aanvoelde
wanneer ze mij tegen zich aandrukte, wat sindsdien niemand
ooit nog zo deed.  

Toch voelde er iets niet juist aan, een steek
in mijn maag, een blik in de ogen
die, zo zegt iedereen, als twee druppels water
op de mijne leken.

Ik denk dat ik het toen al ergens wist, zoals je weet dat het gaat regenen
door de wind die aanwakkert, de lucht die vochtig aanvoelt
de onrust van vogels en wolken die afzonderlijk
geen bedreiging vormen, maar samen, des te meer.